DẤU ẤN BINH NGHIỆP - Đoàn 1. Sở Liên lạc. Nha kỹ thuật.

         -Dưới ánh nắng gay gắt của trưa Hè. Thành phố ít người qua lại. Vài chiếc xích lô cố nép sâu vào bóng cây. Con đường Độc Lập vắng tanh, nắng chói và có nhiều cửa hàng đóng cửa nghỉ trưa. Lái chiếc xe Jeep mượn của Trung úy Ngọc... tôi đón Yến cùng đi tránh cái nóng thành phố oi ả, gió lịm! Bờ sông Hàn lác đác ít người và bóng cây im lìm tỏa mát xuống ghế dá trống không. Xe chạy qua nơi náo nhiệt... tốp em bé tắm sông đang thi nhau nhẩy từ một cành cây de ra hẳn bờ sông. Trên bờ vài người bán vé số đang so và xăm soi chiếc vé, chắc là để tìm chiều nay thần tài số đề... Xe quẹo để lên cầu... những bồn xăng nơi mé sông phàn chiếu ánh sáng làm đôi mắt thật khó chịu. Một làn gió mát từ vùng nội đồng thượng nguồn ào đến khi xe đang ở giữa cầu... Bên này cầu, không khí thoáng đãng... lòng tôi như dịu lại. Một chiếc xe Jeep Mỹ vượt qua, mắt người tài xế lườm nhìn tôi, miệng chửi thề cộc lốc... ý muốn chê chạy như rùa! Nhưng đôi mắt ấy lại dịu ngay khi thấy có phụ nữ ngồi trên xe... tôi gật gù... Ô ! văn minh phương Tây.

               -Biển vắng, chỉ  ít người lác đác ngâm mình cùng làn sóng lăn tăn xô dạt. Hàng phi lao đông khách và dưới những tàn rậm, râm mát người người vui cười huyên náo. Bãi cát vàng óng dưới ánh nắng trưa Hè, chắc hẳn bỏng chân dù rằng gió, gió đưa những làn hơi nước lạnh của biển hiu hiu mà đôi khi... họa lắm mới gây thành tiếng trên ngọn phi lao! Dưới gốc cây, hai đứa tôi lặng yên bên nhau. Câu chuyện tại quán cà phê bàn bạc chiều qua... chưa có lối thoát. Tôi lẳng lặng nắm tay nàng và cứ ngồi yên mắt nhìn bông lung ra khoảng trời cao biền cả. Sự thay đổi trong đơn vị đang làm hai đứa tôi phải đưa ra những quyết định quan trọng... Nó trái chiều và khó đồng tình. Người Mỹ đã bàn giao trại Biệt kích (CCN) cho Nha kỹ thuật. Quân lực Việt nam Cộng hòa. Đơn vị SCU (Special Commando Unit) nay giải tán... không còn nữa! Đại đội người Thượng được trực thăng CH46 đưa thẳng về làng Thượng Mai-Lộc. Quảng trị. Tiếp đến Đại đội Nùng và những thành phần thiểu số khác ở Tùng nghĩa Đà lạt... Mỗi người được hường thêm ba tháng lương... gọi là tìm công việc mới và tờ giấy phép để về làng. Còn người Việt chúng tôi... được toàn quyền lựa chọn binh chủng mà mình ưa thích để đăng nhập. Phần đông đều chọn đơn vị Nha kỹ thuật mà bấy lâu nay đã từng chung hoạt động. Tất cả đều trở thành anh lính mới tò te với cấp bậc thấp nhất Binh nhì! . Tôi nay là Binh 2 Nguyễn văn Hải số quân 69/ 211757 đơn vị trực thuộc Đoàn 1 Liên lạc - Nha kỹ thuật… mới được thành lập thay cho tên gọi Chiến đoàn 1 xung kích. Đoàn sắp chuyển về Sài gòn... Đơn vị gốc Sở liên lạc- Nha kỹ thuật. Còn trại (CCN) được bàn giao cho Sở Công tác- Nha kỹ thuật... Đứng trước quyết định đi hay ở đang là sự bàn cãi và thử thách đối với tình yêu giữa tôi và Bích Yến... Một sự thật đó là vấn đề tôn giáo và môn đăng hộ đối trong hôn nhân đang là cái hố chia cắt mà tôi và nàng không sao vượt qua trước những nhận định và mệnh lệnh của gia đình. Ngồi bên nhau chiều nay... bóng chiều đã ngả và cái nóng phần nào dịu mát nhờ gió biển đem hơi nước ùa vào... nhưng chẳng làm hai tâm hồn tuy bên nhau, gần sát vào nhau lại được dịu mát, thênh thang cùng trời biển bao la, cảnh vật hữu tình! Vòng tay ôm thường dừng lại vì những tiếng thở dài và đôi mắt chợt nhìn rồi lại... nhìn nhau bâng khuâng... lòng sầu khôn tả?!  Theo tiếng vi vu từng cơn gió trên ngọn phi lao như diễu cợt kẻ ngồi dưới... Cái ý tưởng của Mẹ... về "tắm ao ta..." cùng những định kiến về dân miền cũng đã gây trở ngại luôn theo sau vấn đề khác tôn giáo! Một làn gió mạnh từ biển bất ngờ làm vuột lên những khăn tắm bay bay theo cát rồi cuộn xoáy trên đụn và tiếng phi lao ngả nghiêng như dục chúng tôi... Đã vào đêm.

          -Ánh trăng vằng vặc chiếu rọi hắt lên từ cát trắng một loại ánh sáng mờ đục hòa lẫn bóng người đổ xuống ngang dọc theo từng cử chỉ múa may từ những con người đang vui say hay buồn tình bên men nồng bia bọt... Không khí sặc mùi cô hồn bạt mạng!  Vẫn gió biển đêm lạnh và sóng rì rào, khẽ vỗ bờ những làn nước trắng tuần tự kéo từ bãi cát theo nhau xuống biển... thấy rõ dưới trăng. Nực nội vì men say, tôi cởi nút áo phanh ngực đón làn gió từ biển đem cơn lạnh nhè nhẹ như có hơi nước mơn man. Bên phía làng chài tiếng gà gáy chợt cất cao... báo hiệu đêm về khuya. Quanh đây đệ tử lưu linh nằm gục ngổn ngang bên chai rượu và những vỏ bia lăn lóc.  Tiếng xe GMC vừa đậu lại phía căn nhà Toán Thượng. Toàn Trại giải tán... nhưng người Mỹ còn giữ lại ba Toán người Thượng và đêm nay họ đưa đi đâu thì chúng tôi chẳng một ai rõ chuyện!  Đêm cuối cùng trong Trại Biệt kích CCN... buồn vui lẫn lộn... Mười Toán Nha kỹ thuật ngày mai... khi đoàn người của Sở Công tác đến nhận Trại... Cũng là lúc chúng tôi ra phi trường lên tăng cường cho Đoàn 2 liên lạc trên Kontum... đang bị áp lực nặng từ chiến trường Tây nguyên... Mặt trận mùa Hè đang rực lửa.  Thủy quân lục chiến QLVNCH đang cố chiếm lại điểm chiến lược cổ thành Quảng trị dưới sự bảo đảm trợ chiến của Không quân Mỹ.

       -Trên hai chiếc GMC. Đoàn 1 rời Trại trong lúc Sở Công tác tiếp thu, tổ chức và phòng thủ doanh Trại... Xe nổ máy, tôi nhìn lại lần chót quang cảnh nơi đã cho tôi cuộc sống và bao kỷ niệm... Núi Ngũ hành sơn vẫn âm thầm bất động chứng kiến.  Bên dưới... sân trực thăng Trại trống lốc và cái lô cốt gần đường vắng lặng chưa có ai đứng gác... Bất giác ngó lên, một đàn chim di cư về hướng Nam... tôi bật cười, sao mà giống nhau thế!

      - Máy bay đang ra phi đạo chờ cất cánh, hai chiếc C54 của hãng Air America (CIA) phi hành đoàn toàn người Đài loan đưa chúng tôi đến địa điểm phi trường Quảng lợi... Nhìn toàn cảnh từ trên cao... Bán đảo Đà nẵng phồn thịnh cạnh biển xanh... Mắt chăm chú tìm con sông Hàn chia đôi bán đảo đầy kỷ niệm... Nhà tôi nằm ở bên này gần vùng núi... đầu tiên là núi Phước Tường vụt lên cao ngất.  Chợt nhớ người yêu, lòng tôi chùng lại, ngẩn ngơ. Dán mắt vào kiếng ô cửa máy bay và để mọi vật bên dưới giờ li ti chẳng nhận ra nổi... Vật về phía sau. Ngồi yên trên ghế... lòng thổn thức. Ai đó hút thuốc trên máy bay... thơm lừng!

        -Giống như những máy bay quân sự. Lệnh chuẩn bị đồ đoàn và mọi người sẵn sàng đáp đất. Phi cơ đang đà hạ cánh... Tiếng o o từ động cơ càng lúc càng rít to thêm và lỗ tai nhức và lùng bùng... Bánh xe đã chạm đất... Phi cơ đang chạy trên phi đạo... tiếng động cơ bỗng ầm vang ... phi cơ trên đà bay lên làm chúng tôi ngã ngồi hoặc phải ghì chặt thành ghế. Cuộc đổ bộ được hiểu là không thành công và không một ai biết được nguyên do... Mọi người được thông báo địa điểm sắp đến là phi trường Tân sơn nhất.

       -Giữa trưa Đoàn về đến Sở liên lạc và được biết tin tức... Chiếc C54 đầu xuống đổ quân tại phi trường Quảng lợi... ngay lúc cất cánh cũng là lúc phi trường bị địch tấn công. Thế là chiếc chở chúng tôi vừa xuống phi đạo đã phải lên ngay để về Sài gòn... Đoàn 1 giờ tạm chia làm ba... một ở bến tầu đợi chở đồ đoàn cùng gia đình quân nhân có yêu cầu. Hai… là năm Toán Thám sát đang kẹt tại phi trường Quảng lợi. Ba... năm Toán chúng tôi đã về tại Sở liên lạc- Sài gòn.

            -Một tuần lễ qua đi thật mau. Năm Toán xuống phi trường Quảng lợi cũng đã được đưa về Long thành (Trung tâm huấn luyện Biệt kích- Biên hòa) nơi ở tạm thời của Đoàn 1 liên lạc. Trung tá Rĩnh (Nguyễn hương Rĩnh) Chỉ huy trưởng Đoàn đi cùng chiếc Quân vận hạm... chở đồ đoàn sẽ cập bến nay mai. Một sự thú vị... chỉ sau có vài ngày một phần ba số đồ đạc gôm gom từ trại CCN (những vật dụng mà người Mỹ ở Trại CCN bỏ lại) là về đến Long-thành, gọi là của Đoàn.

         - Người ta rầm rộ loan báo cuộc chiến tại Quảng-trị... sau những trận đánh cam go được đánh giá "Nỗ lực tuyệt vời" của đơn vị Thủy quân lục chiến . Song song với chiến thắng này... mặt trận Tây-nguyên đang hồi quyết liệt. Thành phố Kontum... tiền đồn, cửa ngỏ Tây-nguyên bị bao vây và thường ăn đạn pháo, chính quyền Tỉnh đã cho di tản dân chúng để dễ bề trấn giữ. Từ Long-thành Đoàn 1 chúng tôi được lệnh lên tăng cường cho Đoàn 2 liên lạc tại Kontum.

         -Tây-nguyên! mùa này chỉ có nắng như thiêu... hừng hực cùng hoạt động của hai phía giao tranh... Mới vừa đến Trại tăng cường... Đoàn chúng tôi đă phải hai lần tránh đạn pháo kích... một lần đang ăn cơm chiều. Gần tối , tôi gặp lại Hùng-Anh... xa nhau đã lâu, gặp lại nhau hai đứa hả hê, mừng rỡ dắt tay nhau lên Câu-lac-bộ... Tin tức đầu tiên: Hùng-Anh vẫn còn nhiệm vụ bên cạnh ban cố vấn trong trạị.  Còi báo đông réo vang, Hùng-Anh nhừa nhựa nói "kệ mẹ nó... cả tuần nay nó pháo hoài... vài trái lại thôi  "  Cuộc hôi ngộ lại tiếp tục đến lúc Câu-lạc-bộ tuyên bố đóng cửa. Bá vai nhau ra ngoài dưới ánh hỏa châu tận phương Bắc và súng nổ dữ dội tại một tiền đồn hướng Nam... Đâu đây tiếng pháo binh bắn trợ lực và chiếc C119 Hỏa-long đơn độc xạ kích vào mục tiêu.

         -Tỉnh giấc vì ánh nắng chiếu rọi xuyên qua cửa sổ... cũng vừa lúc Thiếu úy Liêm xuất hiện báo Toán chuẩn bị hành quân rồi cùng Trung sĩ Thức (Toán phó mới thay cho Trung sĩ Bảo) lên ban ba hành quân.

         -Chập choạng tối. Toán gồm sáu người lên chiếc trực thăng đậu sẵn tại bãi. Hai chiếc Gunship bảo vệ... Nhiệm vụ đặt mìn chống xe Tăng. Toán phải thi hành trong đêm sáng sớm mai trực thăng sẽ đón về... Thành phố Tỉnh lỵ vẩn ầm ì tiếng súng, tiếng nổ xây quanh... Con sông Đăk bla mùa này thấy rõ đang chẩy vào núi và quanh quanh từng đụn khói bốc cao. Trực thăng bay vòng lại, trời tối nhưng cũng đủ để nhận ra con đường và cú đáp đất thật nhanh cạnh bìa rừng non... Nhanh chóng Toán biến vào bên  trong khu rậm. Ngồi nghe động tĩnh khi mà những chiếc UH bay xa trên bầu trời đêm! Tôi phải đem theo năm ngày đồ ăn cho Phan gia Thạnh. Thiếu úy Liêm đem cho Cường nhóc (Nguyễn mạnh Cường) còn Hoàng Tăng cho Trung sĩ Nguyễn ngọc Thức... Thức, Thạnh, Cường nhóc mỗi người đem theo một trái mìn chống Tăng (Tank)

       -Đêm của chiến trận vẫn xao động... về hướng Nam, những trái hỏa châu luôn bật sáng do chiếc Hỏa-long thả và những lần vòi lửa đạn trút xuống yểm trợ đơn vị đang giao tranh. Toán xuất phát, di chuyển tiếp cận con đường... Tiếng côn trùng im theo tiếng chân bước đi, một làn gió mát lạnh từ đại ngàn xoay quanh như quấn quít... Bầu trời đầy sao nhấp nháy trên cao dựng đứng trên phông nền đen kịt.  Giật bắn người vì tiếng nổ lớn quanh đây và còn âm vang... Mọi người theo phản xạ ngồi xuống định thần... đúng rồi về hướng Tây... không quá xa. Tiếp theo là tiếng pháo liên tục dội vào thành phố. Địch đang pháo kích... Đã nghe thấy tiếng nổ quanh đây tròn ấm và bung lên xen kẽ tiếng pháo đanh, nhọn rít lên vuột khỏi không khí... Trận đấu pháo trong đêm mở màn... Ôi, thôi mặc kệ, việc ai nấy làm... Toán di chuyển thẳng hướng con đường, bên cạnh những tiếng nổ có khi thấy cả vùng lửa hắt lên trời đen tối. Tiếng khẩu pháo của địch ngưng bặt... chỉ còn tiếng nổ phản pháo... giờ đây nhân rộng phạm vi tác xạ. Trước mặt từ vùng đồi núi  hướng Đông, ánh đèn xe di chuyển lúc liền nhau lúc cách quãng hàng dài... đưa vào hướng tỉnh lỵ.  Trời đêm bỗng yên lặng một cách lạ kỳ... Không còn sôi động như mỏi mệt vì hoạt động chán tay. Tiếng côn trùng quanh đây lại trỗi dậy... khúc ca muôn thủa. Nghe gà rừng gáy sớm cũng vừa lúc Toán chạm con đường. Phân công lập vị trí chiến đấu. Toán ngồi quan sát và nghe động tĩnh. Thiếu úy Liêm ra lệnh... ba người chúng tôi phân thành ba góc trên hai mép con đường... dùng lưỡi lê đào hố tròn gấp hai lần đường kính quả mìn... sâu khoảng hơn một gang tay. Tháo trái mìn từ ba lô của Phan gia Thạnh, tôi đặt xuống, thật vừa vặn... cách mặt đất bề mặt đường khoảng ba bốn phân... Liêm bên cạnh phụ tháo chốt an toàn, xong lấp lại đất. Công việc cuối cùng tìm vài vốc đất bột rắc lê trên để xóa dấu vết... Toán di chuyền theo hướng dự trù... càng xa nơi đặt mìn càng tốt.  Về hướng Đông tiếng pháo binh nghe dồn dập và tiếng phản pháo lại vang lên. Một đám cháy lớn nơi tỉnh lỵ ửng hồng lên bầu trời.  Cộng quân đang uy hiếp nhưng chưa đủ lực lượng để tấn công... Dù sao! Kontum vẫn còn sừng sững Pleiku sát bên và Không quân có thể can thiệp bất cứ lúc nào. Thế trận "dương  đông kích Tây" đã quá rõ và nhất định mục tiêu chính tại mặt trận Tây-nguyên lúc này không phải là Kontum. Trời mờ sáng, tiếng gà rừng gáy dồn dập... địa thế trống trải... những bụi rậm chỉ đủ che chắn cho một hoặc hai người. Đành vậy Toán cứ di chuyển... Hướng Đông len lỏi theo gió những tiếng rít của vật lao nhanh và rồi bùng lên những tiếng nổ liên hồi tạo thành vệt lửa dài từ hướng Nam lên Bắc, dễ chừng đến cả mười cây số... Mặt đất rung chuyển và dậy lên những chấn động... gây khó chịu nơi lồng ngực.  Lần đầu tiên chứng kiến tận mắt kiệt tác của B52 diễn ra chỉ cách chúng tôi hai dẫy đồi và phía sau ngọn đồi mà đoàn xe địch đêm qua di chuyển xuống hướng Tỉnh.

    - Với ly cà phê thơm phức cùng thuốc hút thả cửa... Địa thế trống trải, tầm nhìn được xa đã làm chúng tôi lạc quan. Ba chiếc trực thăng xuất hiện và hai Gunship đang vòng để tạo an ninh. Nơi bãi Trung sĩ Thức đang phất panel... chiếc UH đáp vội và Toán đồng loạt được bốc đi thật nhanh... cạnh hai Gunship bay theo, không khai hỏa...Cuộc chiến nhà nghèo chẳng thể rầm rộ!

        -Hai chiếc A1 Skyraider xuất hiện trên  bầu trời... Một chiếc xà xuống xả loạt đại bác nhắm vào mục tiêu hướng Bắc thành phố. Nơi thường xuất phát các cuộc pháo kích và nhất là được trấn giữ bởi phòng không... Con đường tối qua Toán đặt mìn cũng chính là đường huyết mạch của đơn vị pháo binh Việt cộng. Chiếc A1 thứ hai lao xuống với loạt bom chùm như vãi đậu và đang lẳng lặng vụt lên.Trận oanh kích chỉ cách xa Trại chúng tôi vào khoảng năm sáu cây số. Tiếng phòng không đón chiếc A1 bổ nhào với hai trái bom đang lao đi về phía trước và phi cơ lấy độ cao bay hơi nghiêng về hướng tỉnh lỵ.  Trận oanh kích giờ phải đối phó với phòng không... A1 đang rà trên cao... như hội ý trước thế trận mới. Phi cơ cùng song song vòng lại... Một chiếc, đầu chúc hẳn xuống lao nhanh với ánh lửa từ khẩu đại bác 20 ly tuôn xuống mục tiêu rồi quay ngoắt sang trái lên cao trong tiếng phòng không mà đứng tận đây chúng tôi còn nghe âm vang từng chặp!  Chiếc A1 thứ hai đã phát hiện được mục tiêu và đang xuống với tiếng đại bác xen lẫn tiếng phòng không nổ liên tục.  Phi cơ bốc lên với vệt khói phát ra từ bụng... Nó không lên cao nhưng tiếp đà bay thẳng về hướng tỉnh và rồi thấp dần hạ cánh xuống cánh đồng bên trên giòng sông Đak bla... Với tình huống như vậy, người phi công không thể nhẩy dù... Đứng trên lô cốt cao, tôi theo dõi đến khi phi cơ bật tung cái đuôi lên trời và ngã soài sang một bên. Tôi chờ đợi đám cháy bùng lên và tiếng nổ nơi máy bay rơi... nhưng chờ mãi chẳng có... Bên này nơi trận oanh kích khói đã bốc cao và tiếng bom chùm ầm ầm dưới đất... loạt đại bác lại được quất xuống nhưng tiếng phòng không giờ im bặt. Chiếc A1 vòng sang phía máy bay rơi, bay quanh hai vòng rồi trực chỉ hướng Pleiku. Trong Trại người ta đang điều động một Toán ứng cứu và từ nhà kho một chiếc xe jeep đang mang cây kìm cộng lực và máy cưa sắt ra sân trực thăng nơi ba chiếc UH ứng chiến cùng Toán ứng cứu đang chờ đợi cất cánh.  Trời nắng chang chang, nhìn ra cánh đồng chiếc khu trục cơ vẫn nhổng đuôi và tênh hênh phần bụng...hình như có làn khói nào tỏa lên cao. Toán ứng cứu vừa xuống từ trực thăng.

        -Tình hình chiến sự tại Kontum không còn nghiêm trọng. Mặt trận Tây-nguyên chuyển dần áp lực về hướng Nam. Đoàn 1 ứng chiến được lệnh trở về thẳng Sở liên lạc đồn trú. Trung tá Rĩnh được thay thế bằng Chỉ huy trưởng mới Thiếu tá Nguyễn văn Thụ... người đã từng là Sĩ quan không thám (Covey's rider) của Trại CCN-Đànẵng).  Một phần thưởng cho Đoàn 1... ba tháng được gọi là... Nghỉ dưỡng quân.

         -Cầm tờ giấy phép, trở lại Đànẵng. Bước xuống máy bay... chiếc C46 của hãng Air America (phương tiện của CIA) vẫn còn ưu ái dành cho Nha kỹ thuật theo yêu cầu. Cái nắng cuối Hè sao mà hừng hực đến khó chịu. Ngọn núi Phước tường vẫn im lìm như bức tường thành án ngữ cho thành phố được thiên nhiên ưu đãi... Chỉ thiếu mất con suối thơ mộng mà thủa niên thiếu tôi hằng lên đùa giỡn... bởi nó đã trở thành con đập để cung cấp toàn bộ nước sinh hoạt cho hàng bao nhiêu căn cứ Mỹ bên dưới.  Tôi về Mẹ mừng lắm. Vẫn cái mừng vui khi người lính thời chiến bất chợt về thăm nhà. Tôi để cho mấy đứa con chị Quảng tíu tít hỏi thăm cậu... ý vòi quà, xong rồi mới mở va ly... cả nhà reo vang vui vẻ, nhất là Mẹ, nét mặt hài lòng, tươi tỉnh nhìn mọi người chan chứa hân hoan.

         -Bữa cơm gia đình tại nhà Bích Yến. Tôi đến rất đúng hẹn... sau vài lời ngỏ ý... Tôi chính thức cầu hôn. Để đáp lời, chủ nhà nâng cao ly rượu với câu chúc mừng... Tôi nhận ra ngay thái độ cao ngạo, khinh thường cùng với nét gượng gạo, không vui của thêm bốn thành viên trong gia đình mà tôi chưa được giới thiệu... mặc cảm! Tôi ráng gồng mình, trấn tĩnh ngẩng cao đầu và từ gầm bàn bàn tay Yến nắm chặt tay tôi như muốn truyền thêm sức mạnh... Ly rượu đầu qua đi, không khí thật nặng nề. Chủ nhà (Bố của Yến) vừa rót rượu, với giọng lơi là hỏi tôi về thân thế, sự nghiệp, tôn giáo và cuộc sống. Trả lời với đúng sự thật về mình... tôi lại một lần nữa chết trân với câu "chỉ có thế thôi à..." của chủ nhà và nét không hài lòng thậm chí còn vẻ khinh khi của những người trong bàn... Một người quay đi mắt lơ đãng nhìn lên trần nhà sau cái nhún vai ! Tôi cảm thấy toàn thân mồ hôi đổ ra... Vội uống ly rượu như muốn trấn tĩnh. Một giọng như quen tai cất lên hỏi tôi. Mẹ Yến..."Giả sử chúng tôi chấp nhận... anh còn điều gì yêu cầu" Tôi vội đáp ngay, không do dự hay e dè "Con xin phép cho Yến trở lại theo  Đạo bởi lấy chồng, phải theo chồng... thế mới là Đạo." Trong cái thinh lặng tiếp theo, có vài tiếng ồ khẽ như quả ngạc nhiên hay bất chợt phản ứng.  Rót ly rượu thứ ba... vẻ hờ hững, cử chỉ mệt mỏi... Chủ nhà như đã có dụng ý trong lòng.  Tôi nhận ngay ra sự thất bại trong bàn tay nhỏ nhắn của Yến hiện đang đổ mồ hôi trên tay tôi.

        -Vài ngày sau đó...sau những bàn cãi trong gia đình... Bích Yến báo cho tôi biết gia đình chấp nhận lời cầu hôn. Nhưng không chấp thuận sự trở lại Đạo của Yến và còn đề nghị tôi nên theo Phật giáo để đám cưới được hoàn hảo!  Tôi như người mở cờ trong bụng vì coi như đã xong một phía... tôi dành mọi nỗ lực để thuyết phục Mẹ tôi. Thế nhưng sau bao cố gắng... gia đình vẫn một mực không thuận vì những lý do... phải trở lại Đạo... sao lại phải cưới người Huế!?  Đây thiếu gì gái Bắc! Làm rể nhà giầu như rúc gầm trạn v.v.  Thật không sao hiểu nổi những người lớn tuổi và những định kiến của họ... Nhất là Mẹ tôi tỏ một mực dứt khoát. Tôi đâm chán nản trong khi giấy phép gần hết hạn... Một buổi tối, tôi đến chào gia đình Yến để ngày mai trên chuyến bay về lại đơn vị. Tôi gặt hái được những cái lạnh lùng, vẻ thờ ơ của gia đình Yến và trên bờ sông Hàn hai đứa tôi đồng ý  sẽ vượt qua mọi trở ngại... Làn gió mát rượi từ lòng sông như riêng tặng cho hai kẻ đang ngồi trên đống lửa và tự hỏi sự việc gì sẽ đến và hy vọng gì trong tương lai ?!

          -Sài gòn với cái nắng oi ả... bầu không khí nực nội của thời tiết giao mùa đã làm uể oải cảnh sinh hoạt của Thủ đô. Đã qua đi mùa mưa đầu tiên tôi đến với thành phố này... Người người tránh cái nắng... Bên kia đường vài chiếc xích lô đậu dưới tàn cây đang inh ỏi tranh nhau ông khách người nước ngoài. Quán cà phê vắng lặng, chỉ còn lại bàn của chúng tôi. Căn nhà thuê nhỏ bé nực nội là nguyên do hai đứa tôi phải trốn ra đây. Bích Yến đã vào Sài gòn một mình và tôi đã phải thuê một căn phòng ở đường Bùi thị Xuân, gần đơn vị tôi đồn trú. Đứng trước tình thế này tôi chẳng biết phải làm sao đành nhắm mắt mặc cho định mệnh... Ý tưởng làm một "sự đã rồi" của Yến đã gây vào đầu tôi những khó khăn tôi tin là chồng chất đang chờ hai đứa ở phía trước. Những cái thở dài trong đêm xen lẫn bên vòng tay ôm... Nó có một cảm giác khó tả... hương vị đậm sâu rồi lại hụt hẫng bâng quơ... Rút cục tôi nhận ra một điều... Tôi đang ở trên mây.

           - Chúng tôi đi ăn sáng trở về, ngạc nhiên vì chiếc Taxi đậu trước cửa và giật bắn mình khi thấy bố Yến ngồi trong. Tôi ngượng ngập, đứng chết trân và chợt nhận ra vòng tay Yến ôm lấy tôi run rẩy. Tôi nhìn sang bên, gương mặt thất thần, tái xanh... ông Thái, bố Yến đang bước xuống xe. Tôi vội dìu nàng vào trong nhà và một giọng nói theo sau "Tôi xin anh ở bên ngoài... tôi cần nói chuyện với con gái tôi"  Thời gian nặng nề trôi chậm chạp nhích từng tí. Đứng trong sân nhà, tôi chờ đợi tình huống (?) với những cử chỉ mất tự chủ, lòng bấn loạn. Từ trong nhà ông Thái tay xách vali... tay kia nắm tay Yến đi ra... Qua chỗ tôi đứng chả nói một lời.  Tôi cố nhìn bóng dáng người yêu lần nữa mà có thể đây là lần cuối nhưng dáng to lớn của ông Thái che khuất hầu hết cái ước mơ... dù nó đang diễn ra trước mắt ! Cửa xe vừa đóng... lòng tôi rạo rực bất an, chưng hửng thất thần như người vừa mất vật quí và tưởng đến một bàn tay với... nhưng chẳng được! Có chăng qua cửa kiếng xe... ánh mắt thật lờ mờ của nàng nhìn tôi... bỗng nhạt nhòa hình ảnh... lặng lẽ và câm nín theo chiếc xe chuyển bánh và giờ đây tôi thấy rõ cái gục đầu mất hút xa xa... Chỉ còn lại trong tôi năm ngày kỷ niệm cho một cuộc tình đầu!  Tôi quên đi mất trời đang lập cơn và cơn mưa cuối mùa ào đến như dội vào lòng day dứt thênh thang nỗi buồn.

         -Thời hạn nghỉ dưỡng quân mau chóng kết thúc. Đoàn 1 được điều động hành quân Thám sát cho Sư-đoàn 25 Bộ binh. Đoàn rời Sài gòn lên Tây-ninh... đồn trú tại phi trường Trảng-lớn nơi đặt Bộ tư lệnh Sư đoàn. Tình hình chiến sự lúc này tạm lắng sau nỗ lực " Mùa Hè đổ lửa" mà phía Bắc-việt gọi là" chiến dịch Xuân Hè" để hỗ trợ cho bàn Hiệp định tại Ba lê đang vòng thương thảo với thành phần bốn bên... Chính phủ Việt-nam cộng-hòa đã phải bấm bụng ngậm bồ hòn cử Ngoại trưởng tham dự và ký kết!  Các cuộc biểu tình xuống đưởng sảy ra liên miên từ phía đối lập với chính phủ. Bàn tay nhám Cộng sản tại các cấp chính quyền Việt-nam cộng-hòa dần xuất đầu lộ diện tạo thế thượng phong cho Bắc-việt tại bàn hòa đàm bốn bên... Một Tiểu đoàn của Sư đoàn 25 bộ binh bị đánh tan nát cả Tiểu đoàn chỉ về được vài người... Tiếng khóc từ khu gia binh lồng lộng trong đêm. Ôi! Không còn cảnh thương tâm nào hơn...ai oán lên tận mây xanh!

         -Kế hoạch tấn công vào nơi giam giữ tù binh. Đoàn đề cử bốn Toán thực tập cùng một đại đội Trinh sát của Sư đoàn phối hợp thao luyện đã xong... chỉ còn chờ ngày xuất phát. Nhưng phút chót đã bị hủy bỏ. Kết thúc cho chu kỳ biệt phái tại Sư đoàn 25. Đoàn 1 chúng tôi đến Bộ-tư-lệnh Sư đoàn 5 bộ binh tại Lai-khê (Bình-dương) nơi có một phi trường dã chiến cùng một đơn vị pháo binh hạng nặng 175 ly.  Toàn khu vực được bao bọc bởi những cánh rừng cây cao su trên địa thế cao nhất khu vực. Toán tôi được lệnh hành quân.

 

          -Ngày thứ ba trong khu vực hành quân. Chuẩn úy Sáng (Phong tây Sáng) Toán trưởng thay thế Thiếu úy Liêm đang căn lại bản đồ với Hoàng Tăng và Toán bắt đầu di chuyển. Mặt trời ánh lên những giọt sương đêm đọng trên cây lá. Khu rừng chỗ rậm chỗ thưa... Hiển nhiên trước đây đã có sự khai thác rừng nên để lại những lán phạt cây chằng chịt, nhưng không có dấu hiệu đang xử dụng... binh 1 Hoàng Tăng đi đầu bỗng ngồi lại... Chuẩn úy Sáng phất tay gọi tôi lên.  Đường dây điện thoại và con đường xuất hiện kế cận khi tôi vừa ngồi xuống... Theo lệnh hành quân... trước tình thế này, tôi được toàn quyến quyết định tổ chức bắt tù binh... "Lập vị trí chiến đấu... tôi đi xem địa thế"  Băng lên phía trước, tôi dặn Hoàng Tăng ra mép đường ngồi yểm trợ. Quan sát hai đầu đường cẩn thận, sang bên kia đường nhắm bụi rậm gần nhất. Tôi bắt đầu xem xét địa thế. Thấy rất ổn, tôi đưa tay ngoắc Hoàng Tăng ra dấu hiệu vượt qua đường sang bên này để dễ bề tổ chức phục kích. Mọi việc mau chóng thực hiện theo đúng bài bản thực tập... Phan gia Thạnh đang liên lạc báo cáo Toán tổ chức bắt tù binh... Tôi và Hạ sĩ Trần thanh Bình nằm ở chốt đầu có nhiệm vụ hành động... toàn quyền quyết định xử lý tình hình. Nắng đã lên cao, một con chim to lớn vừa rời tàn cây cổ thụ trước mặt với tiếng kêu khàn đục. Không gian thinh lặng theo gió sớm nhè nhẹ... Bóng rợp của bụi cây giờ thu ngắn ở mép đường. Bên kia ánh nắng vẫn chói chan... Đó là lý do tại sao tôi chọn bên này đường để Chuẩn úy Sáng phải cằn nhằn. Tôi chỉ nói cứ thi hành đi rồi tôi giải thích sau. Vả lại... đường dây điện thoại nằm ở bên kia... vừa đủ có một khoảng cách hành động, vì chắc rằng địch sẽ di chuyển về mé đó để kiểm soát đường dây điện thoại... Quả y chang như dự định, hai tên địch xuất hiện, đồ bộ đội, trước ngực đeo dây đạn trang bị súng AK đang đi tới nhưng ở hướng Cường nhóc và Châu. Một tên đang chỉ trỏ gì phía trên và quay lại nói gì với tên đi sau. Tôi chuẩn bị tư thế chận đầu áp đảo cũng vừa lúc địch đi tới chỗ Cường nhóc... Địch đã vào vùng... Tôi nhanh nhẹn đi ra chận đầu... khoảng cách chỉ còn lại năm, sáu mét... "Giơ tay lên đầu hàng..."  Quá ngạc nhiên và nhanh đến không ngờ... hai tên đồng quay đầu bỏ chạy tông thẳng vào bụi rậm bên đường. Tôi đành phải nổ súng... Cây CAR 15 đốn ngã chúng ngay vệ đường. Tôi chạy lại và hô Hoàng Tăng mang máy chụp hình nhanh lên. Tước hai cây AK Toán chúng tôi nhanh chóng rút và nghe Thạnh báo trực thăng sẽ đến ngay, cần chuẩn bị bãi đáp. Tôi nói "Cứ chạy xa khỏi nơi đây...thiếu gì bãi đáp".

           - Chấm đen của chiếc trực thăng trên bầu trời và rồi nó đáp xuống lẻ loi chẳng có sự yểm trợ đơn độc và dửng dưng xuống bốc Toán như không chuyện gì sẩy ra... chỉ với một thời gian ngắn đường bay, trực thăng đáp xuống Bộ tư lệnh Sư-đoàn.  Một đoàn người toàn sĩ quan bước tới trước nhất là Đại-tá Lê nguyên Vỹ Tư lệnh Sư đoàn... ông bắt tay từng người chúng tôi và trong tiếng trực thăng vừa tắt lẫn tiếng hô... nghiêm...chào, của Chuẩn úy Sáng. Tôi hai tay bước lên trao hai khẩu AK cho Tư lệnh... Một cái gật đầu vẻ hài lòng, miệng cười tươi, ông đón lấy nhưng không cầm và một Đại úy Tùy viên đưa tay đỡ đón chiến lợi phẩm trong tiếng vỗ tay của đoàn sĩ quan tùy tùng.

            - Đoàn 1 ở tại Lai khê theo chu kỳ ấn định... những mục tiêu cần phải có giải đáp của sĩ quan hành quân đều được các Toán chúng tôi giải tỏa mọi câu hỏi bẳng chính sự hành quân trong từng khu vực.  Lệnh lại chuyển Đoàn về Quân đoàn 3.  Đóng quân tại phi trường Biên-hòa... Hiệp định Ba lê đã được ký kết giữa Mỹ và Bắc-việt... Việt-nam Cộng-hòa với Mặt trận giải phóng miền Nam. Một sự thua thiệt ngoại giao tủi hờn cho chính phủ miền Nam... đành chịu vậy vì đồng minh Hoa-kỳ cần một sự rút quân trong danh dự. Áp lực từ Liên-xô và Trung-cộng quả đã làm nước Mỹ chựng lại!  Sự hy sinh của chính phủ miền Nam là con cờ buộc... Mảnh đất đầu tiên mất về tay Cộng-sản chính là những hành lang quân sự khắp bốn vùng... Cán cân chiến lược đã mất... Bắc việt đã tạo được thế bao vây gọng kìm... Sẵn sàng dồn mảng chiến còn lại ra biển!

            -Một Đại đội Địa phương quân của Tiểu khu Biên hòa đưa Toán tôi xâm nhập bằng cuộc hành quân đêm. Đến tọa độ ấn định. Toán tách ngang vào mục tiêu. Ánh trăng thượng huyền không đủ soi sáng lối đi... chỉ đủ để chúng tôi lần bước. Con tắc kè hắng giọng trên cây và tiếng côn trùng réo rắt vang lên khi những bước chân của đoàn quân đi xa. Nhạc rừng đêm... không giống như đêm rừng vùng hạ thượng Lào mà tôi đã từng đi đến! Nó khác thật xa, nhất là vẻ âm u, huyền bí và đại ngàn xanh thẳm cùng núi đồi trùng điệp hùng vĩ... thú kêu vượn hú thênh thang. Tiếng gà rừng thi thoảng gáy vang... Thiếu úy Sáng quay lại hỏi tôi "đi tìm chỗ ngủ được chưa?"  Một gốc cây to được tìm thấy và nửa đêm đầu tiên tôi ngủ như đêm rừng Trại Hướng-đạo thủa niên thiếu.

             - Trời sáng dần... tiếng dồn dập gà gáy vang vang.  Không còn cảnh như xưa nấu nước sôi đổ gạo và pha cà phê. Những bánh thuốc nổ C4 trắng như đùi thiếu nữ dùng để nấu nước... giờ làm gì còn và khẩu phần lương khô cũng chả có gói cà phê. Đổ vào bao gạo bằng nước lạnh trong bi đông... nét mặt vài người trong Toán đi lâu năm thoáng vẻ ngao ngán. Cuộc chiến nhà nghèo trói buộc mọi mơ ước vật chất!  Trái mìn claymore được Phan gia Thạnh gỡ để chuẩn bị di chuyển. Thiếu úy Sáng và Cường nhóc căn lại bản đồ lấy hướng đi. Rừng này không có khỉ... chỉ có tiếng chim líu lo trên cao và tiếng con cuôn cuốt nghe như giận dữ thở dài. Qua đi khoẳnh rừng rậm toàn cây chồi non, thi thoảng mới có cây to và những vạt cây bị phát quang cho việc khai thác lâm sản nhưng bị bỏ phế bởi an ninh. Cường nhóc thật vất vả để mở đường và rồi dừng lại trước địa thế mới. Một cánh đồng cỏ tranh vàng óng dưới ánh nắng cùng một đám mây dần trôi in nền trên cỏ đang chạy dài về phía rừng cây cao trước mặt... Tôi đi lên theo cái ngoắc tay của Thiếu úy Sáng muốn hội ý. Một tiếng hú vang vọng tận mé rừng bên và tiếng đáp lại xa hơn trong sâu khu rừng. Tiến thoái lưỡng nan. Toán ngồi nghe động tĩnh xem tình hình. Nắng đã lên ngang đầu. Tiếng con chim cuốc giờ giở giọng thê lương vuột ra xa như kêu giọ bạn tình! Thiếu úy Sáng bỗng đưa tay chỉ phía trước... Cánh đồng cỏ tranh... Một tốp quân địch di chuyển băng ngang... Người đi đầu không vẹt cỏ lau sậy... có nghĩa nơi đó có con đường... Sáu tên bộ đội đi tất tưởi như họ đang có việc gì gấp.  Toán quyết định cứ men theo cánh rừng chồi di chuyển... tuy vất vả nhưng được che chắn tốt. Chúng tôi nghỉ lại quanh một gốc cây lớn. Hoàng Tăng đang liên lạc với căn cứ xuất phát... xong tháo cây ăng ten gấp... Bữa cơm trưa, lại nhớ mùi mắm ruốc xả của thằng Hào... Khi giải tán Trại hắn ở lại Đànẵng... chạy chọt đăng được vào Địa phương quân gấn nhà... Tôi chợt phì cười làm mọi người chưng hửng... nhớ đến câu hỏi mà mọi người thường đưa ra rồi tự trả lời " sao lại gọi là nhẩy Toán... bây giờ phải nói là đi Toán mới đúng!" Người Mỹ đi rồi, kéo theo mọi phương tiện hiện đại... Cuộc chiến nhà nghèo bắt đầu với nhiều khó khăn, thiếu thốn và phải thích nghi với hoàn cảnh... Toán di chuyển dấn lên dốc sau cơm trưa. Một cơn mưa chăng? Bầu trời đen xì một bên nhưng gió vẫn lặng, vả lại ở về hướng Nam... chứ hướng Đông thì... mau mưa giông gió giật. Nắng đã về chiều và cơn mây tan dần... Chúng tôi giật mình vì theo gió giọng hát cải lương... mà phải là từ máy radio len lỏi vọng đến. Toán ngồi lại...rõ ràng từ bên kia và cách chúng tôi chỉ một con dốc sâu, chắc là con suối. Thiếu úy Sáng hội ý với Toán... tôi nói "nó ca cải lương thì cứ ca...mình đi cứ đi" Mọi người đều cười trong bụng ... chúng tôi lại di chuyển trong bóng chiều kiếm chỗ sơi cơm.

           - Đêm qua đi, tỉnh giấc khi con trăng lưỡi liềm treo lơ lửng về hướng Tây. Gà gáy dồn khắp nơi và ngọn gió Đông bất chợt lay động cây cành như báo hiệu trời trở gió. Ánh mờ mờ ban sáng thôi thúc mọi người thức dậy cùng đón một ngày mới. Công việc cơm nước trong ngày nhanh chóng hoàn tất. Toán chỉ còn chờ gỡ trái mìn phòng thủ là lên đường. Ánh bình minh chói lọi xuyên qua cành lá, chim chóc hót tưng bừng trên cao. Không khí thật thanh bình, êm ả... Làn gió hiu mang mùi hương hoa dịu nhẹ, quấn quít bao quanh. Cường nhóc đang di chuyển... đưa thủ hiệu dừng lại. Tôi ra dấu cho Bình (Hạ sĩ Nguyễn thanh Bình) và Trung sĩ Thức yểm trợ rồi lên coi tình hình. Con đường mòn rộng khoảng nửa mét, có dấu hiệu thường  xử dụng, lá cây phủ lác đác... đặc biệt có một khúc quẹo gấp xuống sườn đồi chạy vào khe sâu bên dưới. Nhìn địa thế... Tôi tưởng tượng địch quân từ dưới đi lên bị khúc quanh án ngữ... tạo cái thế tuyệt vời cho sự tấn công từ bụi rậm sát con đường. Trong trường hợp địch xuất hiện ở đầu bên trên con đường. Toán sẵn sàng tác chiến rồi rút... coi như một cuộc chạm súng... Hội ý với Thiếu úy Sáng và Toán tôi nói lên những suy nghĩ của mình rồi yêu cầu phục kích bắt tù binh... nhận thấy vẻ chần chừ thoáng hiện trên khuôn mặt Thiếu úy Sáng... tôi vội nói "cơ hội không nên bỏ... chỉ nửa buổi thôi, biết đâu chả có ai xuất hiện..." Thiếu úy Sáng đồng ý và mọi người không ai phản đối... Toán lập tức vào vị trí phục kích đường mòn. Tôi chọn Hạ sĩ Bình cùng tôi sau bụi rậm khúc quanh với lời dặn  "Trường hợp địch đông quá... chơi rồi chạy... địa thế trên cao rất tốt cho lựu đạn. Còn nếu có khoảng năm sáu mạng... Tôi bắt tên đi đầu còn Bình sẻ diệt mấy tên còn lại bằng loạt đạn đầu".

           - Ngồi lâu tê chân... đã có những cái cựa mình trong từng bụi rậm. Ánh mặt trời chói chan trên ngang tầm mắt. Con đường xuống khe đồi đi ngang cây cổ thụ tiến vào rừng chồi rậm tận sâu thăm thẳm, vẫn vắng hoe... Tôi bỗng nhìn Bình... phải rồi có tiếng cười nói bên dưới vọng lên. Chả sai vào đâu được... Tôi đưa tay ra dấu Toán chuẩn bị tác chiến... Quay nhìn xuống dưới hai người đang đi lên giờ đây hiện rõ trên đường. Một tên bộ đội tay cầm súng AK còn tên đi sau... thấp, lùn ăn bận thường dân... Tôi đoán ra ngay là giao liên. Họ vừa đi vừa nói chuyện và câu chuyện dần lên rồi tới khúc quanh cây rậm sát đường... "Em về nói với chị Thơm kiếm ít cá khô...cá nục càng tốt..." Hắn quay lại như còn muốn nói thêm... chợt nét mặt hoảng hốt khi nhìn thấy tôi... Một cú đá ngang hông làm tên địch ngã ngồi trên vệ đường... cây AK văng dưới đất. Còn tên giao liên, tuổi chỉ khoảng mười hay hơn một tí... đang đứng chết trân run cập cập. Thiếu úy Sáng, Trung sĩ Thức lao vào trợ lực... Còng tay tên địch bằng sợi còng nylon, khăn bịt mắt và Thức cũng đã sẵn sàng khăn cột miệng tránh hô hoán và tự sát.  Tôi đưa mắt hỏi Hoàng Tăng và được trả lời "đã báo về ... có hai Whisky..." Toán di chuyển tìm ngay bãi đáp. Trung sĩ Thức lúc này với hai cây súng hai bên trông oai lạ... Thiếu úy Sáng nhìn tôi như hỏi hướng đi..." Cứ theo con đường lên trên đồi chắc chắn sẽ có bãi đáp. Không cần thiết phải ẩn núp..." Ba chiếc trực thăng dần tới.  Cường nhóc đang phất panel. Chiếc gunship bay vòng thấp quan sát an ninh bãi. Một chiếc UH đáp xuống bốc toàn bộ theo lệnh. Thiếu úy Sáng và Cường nhóc nhiệm vụ coi sóc hai tù binh trên trực thăng bay...trực chỉ phi trường Biên-hòa.

         -Buổi lễ được tổ chức ngay tại Đoàn 1. Một vị Đại-tá đại diện Tư lệnh Quân đoàn 3 đến cùng xe tùy tùng. Trên khán đài... Sĩ quan đọc bản công trạng... xướng tên sáu người được tưởng thưởng huy chương.... Tuyên dương công trạng với anh dũng bội tinh ngôi sao bạc và tiếp đến quyết định của Tư lệnh Sư-đoàn 5 bộ binh. Buổi trưa Chỉ huy trưởng Đoàn 1 ưu ái thưởng cho sáu người Toán chúng tôi chầu liên hoan tại nhà hàng... thành phố Biên-hòa.

            -Thời gian qua mau... Lá thư của Giáp mạnh Cường gởi từ Đà nẵng tôi nhờ dò hỏi tin tức của Bích Yến được trả lời nàng mất bóng... có lẽ gia đình gởi về Huế. Sự chán nản đã đẩy đưa tới cuộc sống buông thả cùng bè bạn mỗi khi thì giờ cho phép. Vũ trường, khách sạn, quán nhậu là cái đích ăn chơi mà đám chúng tôi tìm kiếm... dĩ nhiên chỉ trả tiền khi nào có?! Chiến trường tạm lắng như người làm chán nghỉ tay. Sau hiệp định ngưng bắn... Cái nanh vuốt Cộng sản đang chực chờ và họ tạm ngưng chiến tranh để củng cố bất chấp những lời tố cáo lấn đất, dành dân của chính quyền Việt nam cộng hòa.  Đất nước lâm nguy nhưng Thủ đô vẫn ăn chơi trác táng. Vũ trường xưa bị cấm... nay mở lan tràn. Nạn mại dâm đầy mọi ngõ ngách... Quân đội Mỹ đi rồi... bỏ lại một số đông gái điếm. Ma túy đang là bài toán nhức nhối của chính quyền... Nó lấn sâu vào hàng ngũ quân đội cũng như học đường.  Xã hội đang suy tàn trong cái cố gắng phồn vinh. Cộng sản tha hồ tuyên truyền... đến cả mọi giới trí thức cũng ngã lòng!

               - Chiếc trực thăng xuống đón Toán, còn một chiếc gunship bay vòng yểm trợ... Thả Toán về trại... Trực thăng đưa tôi thẳng đến Tổng y viện Cộng-hòa. Bị thương nơi tay trái, trong ngày thứ tư hành quân

                -  Tôi được chuyển về khu điều trị bàn tay... sau khi ở hồi sức và phẫu thuật. Buổi sáng khám bệnh Bác sĩ lại là ông bác của Mỹ Hạnh người bạn gái của tôi mới quen mà nàng hay dẫn tôi về nhà ... gương mặt quá ngạc nhiên, ông bảo "lát nữa cậu lên phòng tôi nói chuyện..." Thế là chỉ hai ngày sau... với mớ thuốc uống hai tuần lễ... Mỹ Hạnh đã có thể chở tôi đi chơi với bàn tay băng được khuyến cáo cứ hai ngày thay băng và uống thuốc đều đặn...    

             - Sáu tháng tại Tổng y viện... Thời gian của những ngày vui không dứt. Trong đám bạn có vài người gia đình giầu có là có thể thực hiện theo ý muốn. Những lần bia bọt thâu đêm, uống đến túy lúy càn khôn... quên đời mấy chốc. Sáng ra thấy đè nặng nơi ngực... thì ra hai cái chân của Mỹ hạnh gác hẳn lên trong thế nằm nghiêng ngả, vô trật tự... bờ tóc lõa xõa... gương mặt no nê khoái cảm.  Hoặc những đêm ngầy ngật trong khói thuốc... Thứ ma túy từ từ quên đời... mê ly, êm ả theo hơi gas của những lon Coca cola uống vội bốc lên đầu và mau chóng tạo cảm giác. Nó chẳng gợi dục như bia rượu nhưng từ từ lấn sâu và chỉ khi "đủ đô" mới thấy được khoái cảm, đê mê trong trạng thái phiêu bồng trôi theo tiếng nhạc thần tiên... Sài gòn hoa lệ... Vẫn bình yên!?

             - Thời gian cứ dần trôi và những cuộc vui chưa dừng lại. Tôi lao đầu vào bay nhẩy, hưởng thụ phù du! Bạn bè còn đó... bạn tình thì chẳng thiếu. Chúng tôi yêu cuồng sống vội... chẳng biết ra sao ngày sau. Đôi khi tự nghĩ... Một mảnh đời đang bị đốt cháy.  Rồi bình tâm suy xét... nó chỗi dậy nơi tiềm thức, nhưng thật xa xăm và chóng qua... Phớt lờ đi mọi nền tảng đạo đức, hướng thiện.  Hôm qua Trung úy Ấn đi phép ra nhập bọn báo rằng Đoàn 1 bị đánh đặc công... Toán tôi Chuẩn úy Hoài và Hạ sĩ Bình tử trận... Nghe nói đến thằng Bình chết... Mỹ Hạnh nhẩy nhổm lên tiếc thương và tuyên bố: Đó là anh chàng mà nàng hài lòng nhất trong đám chúng tôi...

             - Thời gian chữa trị tại Tổng y viện cũng đã mãn. Cầm tờ Sự vụ lệnh trình điện đơn vị... Tôi trở lại Biên hòa. Lúc này Đoàn 1 đã ra đồn trú tại một doanh trại gần ngã tư Vườn Mít. Một cơn mưa buổi chiều đã làm bầu trời tối xầm và cơn mây đen lồng lộn trong gió. Vừa vào đến Trại tôi bắt gặp hai Toán đang lên xe hành quân. Bạn bè đưa tay vẫy vẫy khi chiếc GMC đi ngang. Bất chợt tôi nghĩ... Sự gì đang chờ họ phía trước... Trở về Toán... Toán Hải sơn chỉ còn lại bốn người, hiện đang chờ bổ sung. Tiết trời bị ảnh hưởng bởi cơn bão đang hoành hành các tỉnh miền Trung từ Phan thiết, Khánh hòa, Ninh hòa... Thành phố Biên- hòa chìm trong mây đen và mưa gió. Đất trời ủng sũng. Cây Phượng vỹ nơi mé trái phòng Toán ủ rũ... những chùm hoa nát bương trơ lại nụ và những anh ve sầu chắc đang chết rét hoặc là chịu không nổi thời tiết đã rơi xuống đất trơ gọng... Trung sĩ Thức vừa đi đâu về theo sau là Trung úy Hưng (Lê Hưng) được giới thiệu là Toán trưởng mới của Hải Sơn. Thời điềm này những trận đánh lớn không sảy ra... Một phần là thực thi hiệp định Ba lê... phần kia, quả nhiên sau chiến dịch "mùa Hè đỏ lửa 1972 " đã là cái so găng quyết liệt mà sau đó tất nhiên phải củng cố lực lượng dành cho trận sau... Người ta chẳng lạ gì lâu lâu hai bên tố cáo nhau là vi phạm hiệp định. Và cái lực lượng giám sát đình chiến (ICCS) chỉ là thằng hề trên sân khấu lúc nhúc toàn chuyên gia Tình báo! Cả hai phía đều có nhửng hoạt động quân sự nhắm vào nhau...

         - Vào cuối Hè... ánh nắng như đổ lửa và không khí hầm hập hắt lên sức nóng từ cái sân bằng bê tông. Cây Phượng vỹ đứng bên trổ hoa toàn khắp một mầu hoa rực nắng... khe khẽ lung lay theo cơn gió nhè nhẹ làm lang thang những nhánh hoa rụng chao đảo rớt xuống. Chợt nhớ về tuổi học trò... Hết thảy đã đi vào giấc mơ với lũ dế mèn, chèo bẻo, chim sâu trong hàng cây sân trường... Và nó bỏ lại sau lưng nguyên thời thơ ấu! Không khí nực nóng và Trời thì hà tiện gió... Vài thằng nằm ngủ trên giường lăn lộn với mồ hôi... trở mình luôn với giấc ngủ không yên. Chiếc xe Jeep đỗ xịch trước cửa. Thiếu úy Chức ào vào phòng nhìn tôi "Hải, lên trình diện Thiếu tá..." Với cái áo tôi mặc vào tự nghĩ : việc gì nữa đây... Đời lính nghe thấy chữ trình diện... cứ là một buồn một vui.

 

             - Cầm Sự vụ lệnh về trình diện Sở... Tôi hí hửng trở lại Sài gòn... con đường Hiền vương rợp bóng... bỗng chốc gió từng cơn, lốc xoáy hất tung rác và lá cây... Trên xe mọi người bịt mặt vì bụi văng ào đến trong tiếng gió xiết mạnh vào hông xe. Trời tối xầm mau chóng và những hạt mưa lớn lách tách bắn vào xe... Cơn mưa đầu mùa quả thật hung dữ. Nó dội vào thành phố như muốn bóc đi mọi dấu vết uế tạp của mùa Hè nồng nã và khét lẹt! Gió cuồn cuộn và mưa ào ạt tự dưng im bặt. Mây tan nhanh cùng nắng chiều le lói đằng Tây.  Xe dừng lại trước đèn đỏ... những cái bóng đổ xoài trên đường khi đám người vội vã đi qua. Sự sinh hoạt trỗi dậy sau cơn mưa... hấp tấp, xô bồ và nhanh đến chóng mặt... nghiệm ra câu nói... thì giờ là vàng...

               - Bước đi trên hè phố... Về căn nhà thuê của thằng bạn. Gặp tôi nó chưng hửng "sao nói lên đơn vị... hay lại bị đuổi..." "chả biết họ bảo tao về trình diện Sở."  Rồi bữa cơm chiều... cơm sinh viên vào cuối tháng thật chán. Thành phố lên đèn tự lúc nào... Bộ mặt mới xuất hiện, thành phố khác xa với ban ngày. Những ánh đèn tô điểm khắp cùng và giòng người nhộn nhịp, khoan thai như hưởng thụ trên những nụ cười bắt gặp ở đó nét vô tư lâng lâng cùng cảnh vật. Hai đứa đến vũ trường  bằng chiếc Solex cà khổ... đi xe mà chẳng dám khoe! Thượng vàng hạ cám... chắc chúng tôi đứng ở gần cám!  Đệ nhất khách sạn vẫn là nơi đám bạn hằng đêm tụ tập... để rồi xem tài chánh có khá không!?  Mới đến mục sau... Mỹ Hạnh hôm nay đến muộn. Một mình buồn buồn ngồi phịch xuống ghế. Trung úy Ấn cũng vừa đến, nhìn Hạnh phân bua "Chỉ tại cái xe phải sửa"  Một cái bĩu môi dài dằng dẵng và ánh mắt vẻ chê bai... Tôi chen vào "hay tại đêm qua yếu sức...Ấn ơi là Ấn...ha, ha..."  Cuộc vui tiếp diễn... sau cùng là tô cháo gà... về đến nhà thì vừa vào giờ giới nghiêm.

              - Vị sĩ quan từ phòng 1 hành chánh dẫn tôi trình diện Đại tá Chỉ huy trưởng Sở liên lạc. Bước vào phòng... trình diện tên, số quân... tôi đứng nghiêm chờ lệnh... Đại tá tươi cười đến bắt tay tôi và nói chúc mừng anh. Tôi sững sờ đến ngạc nhiên khi ông đọc quyết định đề cử Binh 1 Nguyễn văn Hải đại diện Sở liên lạc tham dự ngày Quân lực 19 tháng 6 với danh hiệu Chiến sĩ xuất sắc của Quân đội... Tôi đứng mà lòng tận mây xanh. Tâm hồn nhẹ tênh như rũ sạch mọi cáu bẩn nơi thân thể. Đời lính còn vinh dự nào hơn thế nữa? Và ngây ngất  với cái ôm của vị Đại tá với lời dặn "anh xuống phòng 1... ở đó sẽ lo cho anh." Buồi chiều tôi được đưa đến gặp Giám đốc Nha kỹ thuật... Đơn vị đầu ngành Tình báo quân đội. Đại tá Giám đốc ngồi trên salon tiếp tôi và một người nữa Chuẩn úy Cương đại diện cho Sở công tác. Sau lời dặn của sĩ quan tùy viên "hai anh không phải trình diện cứ vào thẳng phòng..." Không khí tràn ngập tình thân mật. Miệng luôn nở nụ cười trong nét mặt tươi vui vị Giám đốc thể hiện sự hòa đồng thân tình cùng ly rượu mời chân chất nét hào sảng. Người đứng đầu ngành Tình báo quân đội như muốn dồn mọi điều lệ cùng lễ nghi quân cách ra ngoài kia... sau cánh cửa phòng!  Một tự hào cho chính mình và một vinh dự cho bản thân khi biết rằng mình được chọn trong số trên cả ngàn người lính và được tiếp đón. Nhớ lại lời Giám đốc Nha kỹ thuật  "Từ nay, hai anh là những anh hùng Quân đội... tôi mong rằng hai anh sẽ giữ mãi danh hiệu. Vì nó sẽ theo các anh đến cuối đời lính..." Phong bì tiền được trao trước cái bắt tay từ biệt... ông gọi là món quà tiễn đưa.

          - Chúng tôi tập trung tại Tổng cục Quân huấn (đường Lê văn Duyệt- Sài gòn).  Đoàn Chiến sĩ xuất sắc được thông báo có ba ngày sinh hoạt và học tập trước khi tham dự ngày Quân lực 19 tháng 6.  Người ta phát tiền ăn sáng... phân chia từng nhóm nhận khách sạn để ở trong suốt những ngày lễ.  Ba mươi người được chọn để thăm thú Đài loan... dựa theo công trạng.

              - Sau buổi lễ mừng ngày Quân lực 19/6... Đoàn Chiến sĩ xuất sắc được mời dự tiệc chiêu đãi từ: Bộ Dân vận Chiên hồi. Bộ Tổng tham mưu. Phủ Tổng thống. Phủ Phó Tổng thống. Quốc hội (Hạ viện, Thượng viện) Bộ Xã hội. Hội Báo chí. Thủ tướng Chính phủ. Bộ Quốc phòng. Bộ Ngoại giao. Hội Liên hiệp Phụ nữ. Không quân. Hải quân. Hội Kiều bào v.v.  Cả một tuần lễ buồi trưa và ban tối là những bữa tiệc khoản đãi kèm theo quà tặng bằng vật kỷ niệm hay phong bì tiến mặt. Một dấu ấn khắc sâu trong tâm và một sự yêu đời... Yêu tất cả.

              - Những ngày sau đó mà bước chân theo mục tiêu hành quân Thám sát... được  chia đều cho các Toán. Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 rất nhức nhối với cái cổng chào mà Việt cộng dựng lên trên ngay con đường lên vùng Lộc ninh... Hớn quảng.  Giới quân sự giờ phải đối phó với cuộc chiến lấn đất, dành dân và Tâm lý chiến của địch...Hải-sơn và Hải-điểu được lệnh hành quân.

             - Chiếc GMC do Hạ sĩ 1 Duyệt lái đưa chúng tôi đến tiền đồn của Sư đoàn 5 Bộ binh. Theo dự trù Hải-sơn mang theo bốn cây M72 loại hỏa tiễn cá nhân chống xe tăng (Tank) có nhiệm vụ triệt hạ cái lô cốt địch dựng lên để canh giử cổng chào... Hải-điểu theo sau đặt mìn vào hai chân cổng rồi tấn công trực diện vào địch bằng đại liên M60 phối hợp với hỏa tiễn M72 rồi tạo điều kiện cho Hải-sơn rút về... Sau đó hai Toán trong khu vực an toàn chờ trời sáng để triệt xuất.

             - Trời vừa sập tối. Toán chúng tôi (Hải-sơn) xuất phát theo mé phải con quốc lộ. Bên trái quốc lộ Hải-điểu cũng sẵn sàng xuất kích. Lần mò trong đêm tối. Trên trời ánh trăng lưỡi liềm mỏng dính xuất hiện trên đầu khu rừng cây cao su... gần như không tạo ra ánh sáng. Trung úy Lê Hưng vừa vấp phải cục đá dưới chân... miệng khẽ chửi thề đặc giọng Huế. Đường khó đi vì những khe nước chảy vào mùa mưa... mấp mô cao thấp. Con trăng đã lên chếch mặt người. Cái cổng chào sừng sững trên quốc lộ giờ đã nhìn thấy. Tiếng những con chim ăn đêm tranh mồi đôi lúc kêu loạn xạ, giọng khàn đục tạo thêm vẻ ma quái âm ba địa phủ.  Mục tiêu càng lúc càng được rút ngắn và cái lô cốt bên đường im lìm mờ mờ trong đêm, ước chừng nó chỉ cách xa cái cổng chào khoảng hai trăm mét. Âm thầm, lặng lẽ cố gắng chúng tôi ngồi di chuyển để tiếp cận càng gần càng tốt.  Đến được tầm hỏa lực, cự ly tốt cho tác xạ... Toán nằm đợi và nghe động tĩnh... Trung úy Hưng liên lạc với Toán Hải-điểu và báo chúng tôi đã tạo được an ninh cho công tác gài mìn. Một bóng đen vừa xuất hiện bên ngoài lô cốt xuống mé đường và đứng yên... chắc là đi tiểu ?!  Hải-điểu báo đã gài xong mìn... Rồi lại một người nữa đứng lên từ mặt đường... Chúng tôi chợt hiểu địch quân ngủ rải rác ngoài lô cốt... có lẽ đông người.  Mìn đã gài xong... có nghĩa cuộc tấn công bị hủy bỏ. Hai Toán hội ý lẳng lặng rút về. Vừa di chuyển, vừa chờ đợi... Nửa tiếng đồng hồ hẹn giờ... bốn trái mìn sẽ nổ tung. Trung úy Hưng đưa tay coi đồng hồ. Ngoái lại cái cổng chào vẫn sừng sững trong đêm. "Cứ đi đi...còn mười phút nữa."  Trung úy Hưng ra lệnh. Quả nhiên địch quân quá ỉ i... có lẽ họ không ngờ nên sự phòng bị tỏ ra hờ hững. Chỉ đặt chốt gác đề phòng những cuộc hành quân lớn mà phần đông họ được nội gián cho biết trước... Cũng nhờ vậy mà hai Toán chúng tôi mới tránh được cuộc giao tranh theo kế hoạch dự trù. Nếu địch quân tổ chức tuần tra thì Toán tôi phải tấn công để tạo điều kiện cho Hải-điểu đặt mìn... Tiếng nổ đồng loạt từ phía sau. Toán dừng lại... nhìn cái cổng chào biến mất trong đêm sau ánh sáng hắt lên bầu trời. Nó khép lại nhanh chóng trong đêm... Chỉ còn tiếng kẻng khua dồn, tiếng người lao xao giao động dần dần tắt hẳn sau lưng. Toán tiến bước, chờ trời sáng.

            - Tình hình chiến sự đột ngột thay đổi đến không ngờ. Mọi người, nhất là những người chống Cộng ngơ ngác tự hỏi: Làm sao thế nhỉ ? Đứng trước hiện trạng đang sảy ra trên toàn miền Nam. Nhìn toàn cảnh... sự bất an đang âm thầm diễn ra. Nhưng đây phải là một chính sách!  Người Mỹ đang giở trò gì khi mà những đơn vị trừ bị được rút khỏi chiến trường. Đứng trước áp lực quân sự của địch... thêm vào những lệnh lạc vô lý có thể nói là điên khùng... Các Tư lệnh rồi đến quân sĩ đều hiểu rằng: Ai đó đang trói tay mình và lầm bầm tự hỏi đã có chính sách hoặc giải pháp mới cho chiến tranh Việt-nam... hay bi quan hơn... người Mỹ đang bán đứng hay trao đổi gì đây với Cộng sản ? Thế rồi tất cả đều giật mình trước việc làm gần như là giải giới...Lệnh di chuyển dần những khí cụ hạng nặng như đại bác 175 ly rồi đến 155ly.  Đơn vị Thiết giáp được lệnh án binh hầu như không tham gia trận chiến. Những Thiết giáp M48, M41... chẳng còn thấy trên chiến trường lúc này!  Các phi đội F5 thay thế cho A1 Skyraider được "xếp cánh" tại phi trường Biên-hòa cùng với A37 ...Hỏa-long C119.

              - Nanh vuốt Cộng sản đang giơ ra bằng những thất thủ nhanh chóng như người ta đốt một tờ giấy. Quân Bắc-việt chỉ việc tiến và thu lượm chiến thắng dễ dàng như lấy đồ trong túi.  Đông-hà, Quảng-trị rồi đến Huế. Tin thất trận vượt đèo Hải-vân đến Đà nẵng... vị trí chiến lược...trên đường vào Nam.  Đại đoàn quân Bắc-việt uy hiếp Tây-nguyên khi họ bắt tay được với đạo quân phương Bắc lồ lộ hàng ngày trên quốc lộ 1. Không quân và Hải quân chỉ còn làm công tác di tản... chữ "di tản" thời điềm này được nói đến nhiều nhất. Mọi người ngơ ngáo hỏi nhau: Di tản... để làm gì ? Ôi thôi!  Tây-nguyên... Một vị thế chiến lược được mệnh danh" Nóc nhà Đông-dương" đã thất thủ... bằng cuộc đẫm máu về phương Nam. Quá uất ức Tư-lệnh Quân-đoàn 2 nơi Tây-nguyên.  Sau cuộc di tản, vị Tướng Tư-lệnh đã tự sát để cảnh tỉnh chính quyền cùng cực lực phản đối đường lối và chính sách của giới cầm quyền!!!  Một nửa nước đã mất trắng trong thời gian kỷ lục. Giờ đây mọi người đều tin rằng đích thực bàn tay phù thủy của đồng minh Hoa-kỳ đang làm và sẽ hành động những bước tiếp theo...

              - Trách nhiệm quân sự giờ đang đổ dồn về Quân-đoàn 3... Mũi dùi chính là đoàn quân chủ lực của Cộng-sản trên quốc lộ 1.  Họ đã chiếm được thành phố Nha-trang. Giới  quân sự còn lại hô hào lập một phòng tuyến để chặn bước quân Bắc-việt. Thành phố Phan-Rang nơi sinh trưởng của Tổng thống Thiệu đang là cái cớ lấy quyết tâm để trấn an quân sĩ. Trong một chiến trường mà quân toàn Bộ binh phải chiến đấu với hàng xe tăng xung trận sau những trận pháo như mưa với đại quân tiến theo phía sau. Không quân, Thiết giáp và Pháo binh của Quân đội Việt nam cộng hòa bị người Mỹ khóa chặt không cho tham chiến... Một lần nữa mọi người tự hỏi: Thế là làm sao? Và quân sĩ bùi ngùi với vũ khí cá nhân ra trận! Biệt phái cho Quân đoàn 3... Đoàn 1 chúng tôi được lệnh tăng cường phòng tuyến. Đáp xuống phi trường Phan Rang... Đoàn được điều động nhảy Thám sát những khu vực tiến quân của địch... quanh phòng tuyến. Điều lạ lùng Sư đoàn 6 Không quân đồn trú tại phi trường Phan Rang đã di tản toàn bộ khí cụ cùng các máy bay... Phi trường nơi đặt Bộ tư lệnh mặt trận trống lốc mọi hỏa lực yềm trợ... chỉ thấy toàn lính và lính.  Mặt trận đang xây dựng phòng tuyến dựa vào Bộ binh... Tôi liên tưởng đến một chiếc xe tăng của địch lù lù tiến đến với khẩu pháo nã trực diện và càn lướt hàng rào cùng phá sập cộng sự phòng thủ, phía sau lố nhố rất đông đoàn quân ngụy trang cây lá như cánh rừng chồi di động... Làm sao mà chiến đấu! Bỏ chạy thôi...để giữ mạng sống. Nhìn cục diện, tôi chán nản tự nghĩ... Công Dã tràng... giải giới hay tự sát.

              - Cộng quân bắt đầu pháo vào phi trường Phan Rang từ 04 giờ sáng 17 tháng 4 năm 1975... liên tục và dữ dội áng chừng khoảng nửa tiếng đồng hồ. Nơi đây đặt Bộ tư lệnh mặt trận. Năm giờ sáng đơn vị Đoàn 1 được lệnh di chuyển đến Bộ tư lệnh. Giờ đây đạn pháo không còn dồn dập nhưng bắn lai rai... chúng tôi di chuyển trong tình trạng như thế... cái hiện thực đang trùm phủ lên không chỉ con người mà lên cả số phận. Như những cái máy... chân bước mà lòng không thể xua tan được cái "mùi..." khó tả của sự chết đang tán lạc quanh đây... đang phân phát và chia đều cho từng người, không sót một ai. Thứ "mùi vị" khiến đầu óc mê mụ đi, thân xác rã rời và không có ma lực hoặc thần lực nào chấm dứt được "trò chơi" pháo khủng bố. Mỗi quả pháo là một nỗi kinh hoàng tâm lý vãi xuống bung thành những dấu chấm hết cho nhiều số phận!  Điều lạ lùng là cho tới giờ này. Sự phản pháo chả thấy. Phi trường không có lấy một phản ứng quân sự... Phi cơ và Pháo binh ở đâu? Sao chả thấy?! Hoàn toàn trong bất lực... cam chịu.

                - Trời sáng dần, gió lồng lộng. Mặt trời đỏ rực nhô lên báo hiệu một ngày Hè nắng chói. Trong cái hangar nằm giữa phi trường... nơi đặt Bộ tư lệnh mặt trận... phía trước hangar, trên sân hai chiếc trực thăng cấp Tướng cùng phi hành đoàn túc trực... Hangar kế bên đậu toàn xe Jeep loại cần câu (loại Jeep dành cho cấp Tư lệnh... chỉ huy trưởng...) Đoàn 1 được phân công bảo vệ Bộ tư lệnh mặt trận. Trong lúc này địch vẫn duy trì pháo... thi thoảng và rời rạc.  Bên ta... không có tiếng pháo binh. Sự hoạt động quân sự được thấy... duy nhất là chiếc L19... phi cơ trinh sát bay vòng vòng trên phi trường. Nhưng rồi từ phi cơ bốc ra những làn khói và rất nhanh phi cơ lao xuống bay vòng thấp, đáp vội xuống phi trường. Đang lúc có một cuộc họp Tư lệnh bên trong hangar... Chóng vánh và ngắn gọn... Người ta trao đổi, báo cáo trong nét mặt buồn so, thất thần... hai dẫy lắp đặt máy truyền tin hoạt động nhộn nhịp, tất tả... kẻ ra người vào và vội vã đến va chạm... có người ngã chúi. Từ của hangar cạnh hai chiếc trực thăng đậu... tôi được phân công canh giữ và có dịp chứng kiến cảnh tượng bên trong Bộ tư lệnh... Giống như xem một đoạn phim câm, tôi suy đoán và ghi nhận tất cả mọi diễn tiến bên  trong bằng hình ảnh chứ không nghe được bất cứ lời nói nào của các cấp chỉ huy... Nói một cách khác sự chứng kiến của tôi giống như tầm nhắm chỉ từ đỉnh đầu ruồi đến lỗ châu mai... Ngoài kia người ta đang nỗ lực tiếp cứu phi công chiếc L19. Nhưng rồi vài người lính Không-quân leo vội lên chiếc xe đậu ở cửa hangar... Mắt họ nhìn thẳng về đường băng phi trường tay chỉ trỏ... Bất giác tôi nhìn theo rồi sửng sốt... Rất đông, rất đông đoàn quân lũ lượt di chuyển... ào ạt tựa như con trăn khổng lồ đang trườn tới.  Một vị Trung tá già từ trong hangar đi vội ra và lệnh cho hai trực thăng cất cánh.  Không khí nơi đây sôi động hẳn lên kể từ lúc đó... và rồi đến lượt chiếc xe Không quân nổ máy biến mất. Quang cảnh hỗn loạn, tất tật của mọi người, vội vã câm nín... Sự giống nhau biểu lộ trên mọi gương mặt mà hơi hướng làn gió thất trận đang quất thẳng vào mọi người không chừa một ai kể cả những kẻ trước đây luôn kiêu hãnh...Người ta chỉ kịp truyền nhau câu lệnh tìm đường ra bãi biển sẽ có tầu Hải-quân đón. Và rồi chẳng ai bảo ai nhịp chân cứ thế nối đuôi nhau tiến bước. Sự hòa đồng quan cũng như lính bỏ lại những chiếc xe Jeep cần câu tội nghiệp cùng xác người chết, bị thương...chờ địch quân chôn và chữa dùm?!!  Ra khỏi dẫy hangar... trên bãi sân rộng. Hai chiếc trực thăng võ trang (Gunship) đang nổ máy trên tầu chất đầy người... Rồi chứng kiến cảnh trực thăng bốc ngược thẳng lên không trung như làm xiếc và bay về phương Nam. Đây là hai trực thăng cuối cùng rời phi trường... Từ trực thăng ai đó đã làm rơi cái nón sắt xuống sân... Sự chiến thắng của Cộng quân sau chỉ sáu tiếng đồng hồ giao tranh là cái phi trường trống rỗng bởi người ta đã di chuyển mọi quân thiết bị từ những ngày trước. Tôi rùng mình tưởng tượng nếu vào thời điềm này... địch quân theo thông lệ chiến thuật họ pháo chặn thì không biết bao nhiêu máu sẽ đổ và sự điêu tàn hãi hùng sẽ tức khắc ào chụp xuống đoàn quân thất trận... Khen thay cho cái ông Tổng đạo diễn mà chẳng ai  muốn hỏi tên ông... nhưng thầm cám ơn về sự xê xếp để có những thiệt hại rất ít về nhân sự! Cuộc chiến của người Việt... nhưng mọi chuyện đều được ấn định từ những cường quốc chơi trò chiến tranh. Người đứng đầu của cả hai phía giao tranh chì là con cờ trong tay người chơi. Cũng như số phận vị Tướng Tư lệnh... ông ta không thể viện bất cứ một lý do gì để leo lên trực thăng... Bởi việc đó đồng nghĩa với tự sát. Quả thật người ta đã toan tính và định đoạt trên thân phận chúng tôi trong một trò chơi chiến tranh "siêu thị" và bóp cổ quân lính bằng chính khả năng họ.  Bất chợt tôi liên tưởng đến đại thần Vi tiểu Bảo cùng với trò chơi quân sự danh xưng Lộc đỉnh ký... mang tính lưu manh và đùa giỡn trên máu và nước mắt!! Nhớ đến, lại nhớ đến một người Mỹ đi theo Bộ Tư lệnh mặt trận... phục sức nửa dân sự nửa quân đội... cũng với áo giáp nón sắt, giầy lính, quần Jean... Phải chăng miếng mỡ đã được đưa vào mồm mèo... chờ nuốt... Để cáo chung đi cái hiệp định Ba lê bất lợi mới vừa ký kết. Khởi đầu thuận tiện cho chính sách Việt nam hóa chiến tranh... Hay đây là chặng dừng chân để tiến lên vững bước trên phía trước!  Đến được cổng phi trưởng... nắng đã chếch trên đầu... tỏa rọi cái nóng nực và chói chan của ngày Hè rực rỡ. Trước mặt ngọn Tháp Chàm mầu gạch nung trên ngọn đồi âm thầm chứng kiến... Quay nhìn về phía sau đoàn quân vẫn lũ lượt tiến đến. Con đường độc nhất lối vào phi trường giờ phải oằn lưng chịu đựng cái sức nặng của đoàn quân... liên tiếp, dồn dập và có lẽ đây là lần đầu tiên nó phải gánh chịu kể từ ngày người ta đã tạo ra nó... hẳn rằng cái nhớ đời là cùng một lúc tiếp nhận nhiều binh chủng đã in dấu giầy và mãi mãi lưu dấu!

               - Đồng đội trong đơn vị giờ chỉ còn lại ba đứa tôi xen lẫn vào đám lính phần đông là lính Nhẩy-dù. Đơn vị chì còn vào khoảng hai mươi người hiện diện được phân nhiệm vụ an ninh vòng ngoài hangar Bộ tư lệnh... nên rải rác phân tán thành tốp nhỏ. Vì thế khi bắt đầu lệnh di tản chúng tôi không còn đủ thì giờ để tìm nhau trong sự gần như hỗn loạn. Còn Bộ chỉ huy Đoàn 1 từ ban sáng luôn túc trực và liên lạc với bốn Toán Thám sát còn đang hoạt động trong mục tiêu và lệnh gì đã được ban ra trong tình huống này?! Tiếng súng nổ từ Tháp Chàm báo hiệu địch quân đã áp sát phi trường. Đoàn quân đi đầu giạt hẳn về lề trái con đường để mau mau tránh đạn. Chúng tôi chờ đợi một cuộc tấn công trong sự hốt hoảng và hớt hãi tháo chạy. Nhưng rất may điều đó đã không sảy ra. Đoàn quân bỏ con đường di chuyển theo con suối cạn cao ngập đầu người để có thể tránh được những lằn đạn từ Tháp. Lầm lũi tiến bước, bất chấp mọi nguy hiểm rình rập, chỉ mong sao ra tới được bãi biển để được di tản... Đã có những tốp nhỏ, xơ xác nghỉ lại hai bên đường vì mệt, yếu. Chả mấy chốc bóng chiều đang dần ngả về Tây. Quanh gốc tre bên vệ đường ba đứa tôi vui mừng khi thấy Bộ chỉ huy Đoàn đang ngồi nghỉ... Trung úy Ấn, Trung úy Hưng tíu tít hỏi han nhưng mọi người gọn ghẽ ậm ừ cho qua tua... giở gói cơm lương khô làm vài miếng và chọn một chỗ ngả lưng... Chưa nóng chỗ mọi người đã đứng lên... chẳng ai bảo ai... chả lệnh với lạc... Kể cả ông Chỉ huy trưởng... nín thinh và lặng lẽ ra đi! Có ai đó vất bớt quân dụng Hưng và Ấn đưa mắt nhìn tôi... Tôi ngao ngán lắc đầu "cứ ngồi nghỉ mệt... xong tính"  Tình trạng căng thẳng vẫn đeo đuổi. Những đôi mắt lấm lét nhìn nhau hiền lành nhưng xa lạ... chẳng còn tị hiềm hay đằng đằng sát khí mà hết thảy dịu hẳn đi có lẽ cũng đã tỉnh cơn cuồng tâm loạn trí... Tất thảy dù không muốn cũng không thể khước từ cái hiện thực đang trùm phủ lên người và lên cả số phận. Nhập vào đoàn người dưới bóng chiều in bóng. Mặt đất trở thành những hình ảnh ma trơi trên nền đất cát trắng in hình những dấu giầy trận gồ ghề quái đản cộng với âm thanh của chính nó. Mặt trận lúc này không một tiếng súng... Người ta nghỉ ngơi sau chuyến đi lăn xả! Có tiếng cu gáy ở đâu đây... Bên đường cửa đóng im im hầu hết của những ngôi nhà. Nhưng tôi chắc chắn rằng sau cánh cửa đó là những đôi mắt dõi theo say mê như xem một cuốn phim hay.

               - Giống như con trăn đang bò, quay ngoắt trở lại. Bị ùn tắc ở phía trên... đoàn quân buộc phài dạt ra hai bên chậm bước... Mọi gương mặt với cử  chỉ ngơ ngác hỏi nhau và rồi tin tức cũng được nhanh chóng loan truyền. Trên Quốc lộ 1 xe quân sự của Việt cộng đang án ngữ với loa phóng thanh kêu gọi đầu hàng... Cùng lúc người ta loan truyền phương án đợi đêm tối sẽ tìm cách vượt quốc lộ... hoặc như đã có đoàn người với hy vọng đi dọc theo quốc lộ về hướng Phan Rí để gặp đoạn đường thuận tiện sẽ băng ngang ra phía biển. Trung úy Hưng cạnh tôi hỏi "Sao Hải, làm thế nào bây giờ... có ý kiến gì không..." Lẳng lặng tôi kéo hắn ngồi xuống "kệ mẹ nó... ngồi ăn cái đã!" Ánh nắng trong ngày đã lịm vào dẫy núi. Từ mặt đất, cát bỗng nhanh chóng dịu lạnh và ngọn gió nhẹ êm mát  se se trên khuôn mặt.  Trạng thái vật vờ đến với tôi rất nhanh... Ngả đầu vào ba lô rồi vật vờ ngủ thiếp đi.. .Cái đá chân của Trung úy Ấn làm tôi choàng tỉnh, trời nhá nhem tối có nghĩa tôi chả ngủ được lâu. Quanh đây cũng bớt đi sự đông đảo. Giòng người như giòng sông bỗng tẽ ra nhiều nhánh... bởi đoàn quân đã có thì giờ để theo những ý kiến hợp lý. Tôi, Hưng và Ấn đồng ý đợi tối trời để di chuyển vì cho rằng đó là đoạn đường ngắn nhất... Đồng đội trong đơn vị họ tùy ý và xé lẻ từng nhóm.

                - Trời tối hẳn, bóng đêm bao trùm. Đã có sự chuyển động trong đoàn quân, lợi dụng đêm tối từng tốp người đã vượt qua quốc lộ. Hiện tại ba đứa tôi đang ở vào vị trí giữa đoàn... Di chuyển chậm đã thấy cánh đồng trống song song với Quốc lộ có nghĩa là mọi người phải lộ nguyên hình. Bất chợt ánh đèn pha từ trên Quốc lộ chiếu thẳng vào đoàn quân kèm theo hiệu lệnh: hàng thì sống...chống thì chết... hai tay bỏ lên đầu... Đoàn quân phía sau, mọi người lập tức tẽ ngang, chạy thục mạng... Đúng lúc này về hướng phi trường bầu trời bỗng sáng rực bởi rất nhiều trái hỏa châu được bắn lên... Địch quân đang ăn mừng chiến thắng... Di chuyển song song với Quốc lộ... sau lưng ánh đèn pha của địch cũng tắt hẳn... Thế rồi theo một địa thế thuận lợi. Đoàn quân vượt qua đường dễ dàng và nhắm thẳng hướng biển. Trung úy Ấn đã thất lạc giờ chì còn lại hai đứa tôi. Trong đêm tối, cùng với đoàn quân bại trận... hai đứa lầm lũi tiến bước... quanh đây gà gáy te te!

             - Mùi tanh nồng, đặc trưng của biển theo gió se lạnh ào ạt thổi khi mà chúng tôi bỏ lại sau lưng rừng phi lao xen kẽ cây rừng thấp. Trời mờ sáng... mệt quá ngồi nghỉ vội trên đụn cát giữa không gian bao la biển nước lọt thỏm với một nửa núi đá bao quanh. Quá thất vọng khi nhìn sự hoang vắng chẳng có gì! Ngoài từng tốp lính bại trận... Đã thấy rõ những khuôn mặt buồn so, chán chường trong sự phờ phạc, mệt ngoài của cơ thể. Mong đợi và mơ ước một "đầu tầu" được thiết lập để giải cứu... cho đến giờ này đã không sảy ra. Ngoài tít mù khơi, giữa biển cả... Một nửa mặt trời đỏ rực từ từ nhô lên soi rọi một chiếc chiến hạm mà trên từng đôi mắt ước vọng tha thiết được giải cứu vì sau lưng họ địch quân đang dần tiến đến.

               - Đoàn quân mỗi lúc một đông... chật kín một vùng bãi biển... Đối diện với chiếc tầu chiến vẫn ở ngoài xa. Ánh nắng chói đã chếch trên đầu đẩy lùi cái lạnh trên cát và gió... Gió liên tục xóa mờ những dấu giầy ngang dọc. Dưới tàn cây rừng cạnh một gốc phi lao, khích thích giấc ngủ...Giật mình vì tiếng ai đó hát ông ổng... đúng hơn là gào lên "Người ta đã bỏ tôi rồi, bạn ơi..." Nhìn toàn cảnh mà lòng quá đỗi thất vọng, cùng ê chề luẩn khuất quanh đây. Mọi người lục tục đi tìm bóng mát để tránh cái nóng gieo xuống như thiêu. Con tàu chiến ngoài xa cũng đã bỏ đi kéo theo sự phẫn uất cực độ của người ở lại. Tiếng súng nổ ở phía làng chài cùng với đoàn người lũ lượt dơ tay đầu hàng... Đó là đoàn quân quyết định theo bờ biển để đến mũi Cà ná...khi má trong tuyệt vọng họ đang tìm cái hy vọng. Cộng quân đã chiếm làng chài... cửa ngõ duy nhất để thoát... cũng có nghĩa rằng gọng kìm đang từ từ xiết chặt. Rủ Trung úy Ấn, mới tìm thấy hồi sáng. Leo lên ngọn đồi cát sau lưng để có thể dễ dàng quan sát. Đúng vào lúc này... tiếng súng lại nổ kèm theo tiếng hét đầu hàng. Phản ứng tự nhiên tôi lao vào bụi cây gần đó và rồi nhìn thấy Trung úy Ấn theo hiệu lệnh của tên du kích... thiểu não đi vào đám người đã được tập trung. Nằm yên trong bụi rậm, chứng kiến cảnh tước vũ khí rồi theo nhau rồng rắn dưới sự canh giữ của những tên du kích ăn mặc quấn áo nông dân áp tải về hướng làng... Trong đoàn dáng cao lêu khêu gật gù như con bửa củi của Trung úy Hưng thảm thương mà trước lúc ra đi còn ngoái lại chỗ tôi ẩn nấp... Bất giác nghẹn ngào... tôi bật lên tiếng khóc... ôm mặt tủi hờn! Làn gió bại trận đang trói chặt mọi người... Bên người mang vũ khí nhưng tay chân bủn rủn không còn hơi sức kể cả động tác bóp cò súng!  Trên bầu trời từ hướng cà ná, một đoàn trực thăng xuất hiện bay cách bờ biển hơi xa... dễ chừng cả trăm chiếc. Đã có những người lính bất chấp địch quân đang rình rập lộ nguyên hình chạy ra bãi biển đưa tay vẫy vẫy... Nhưng rồi giống như bay thực tập, đoàn trực thăng lạnh lùng quay ngoắt bỏ đi. Đám người lếch thếch lại tìm nơi ẩn nấp. Trước mặt, một ông Thiếu tá Quân-cảnh đưa tay lên gỡ cặp lon trong cổ áo... vất tung ra phía sau.

             - Trong gió biển chiều nay tôi cô đơn bên những tiếng thở dài. Sáng nay thấy bóng dáng Trung úy Thương... nhưng rồi chả biết biến vào đâu... chỉ thấy đi lên phía làng chài... hay đã vào tay địch trong tốp đầu tiên. Người người chả ai bảo ai tìm cách chôn vùi vật dụng không còn cần thiết... Lợi dụng vào bóng đêm và lúc thủy triều đang xuống lộ ra khoảng cách khá xa bờ biển. Tới mép nước sau cùng đào cát... Tôi chôn vội cây CAR 15... người bạn thân thiết đã cùng tôi vào sinh ra tử... cộng hưởng mọi vui buồn đời lính, đằng đẵng sáu năm chiến đấu... Khởi đầu từ trại CCN nằm bên bờ biển Non-nước (China Beach). Để rồi giờ đây cũng tại bờ biển nhưng khác địa danh là Phan Rang Tháp Chàm. Sự ngẫu nhiên xuất phát từ biển để rồi ngậm ngùi chia tay cũng tại biển... Mong rằng ngươi CAR 15 yên nghỉ, khi mà nước biển lại dâng lên... xóa sạch dấu vết và cát sẽ bồi đắp để rồi muối mặn sẽ hóa kiếp thân ngươi.  Trong tuyệt vọng cùng đường ta không muốn cả hai phải rơi vào tay kẻ thù...  ôi! định mệnh.

              -Đường cùng đã làm lòng người chả còn biết sợ. Mục đích tìm lẽ sống là trên hết... như một làn gió hy vọng thổi vào tận tim, gan đem sức mạnh bồi đắp cơ thể! Đoàn người lặng lẽ cương quyết bước đi trong bóng đêm cùng thủy triều đã tạo nên khoảng cách xạ trường giúp mọi người yên tâm hơn khi phải vượt qua cái làng chài nơi mà địch quân đã chiếm giữ. Mọi hy vọng đã nhanh chóng đổ xụp theo những bước chạy tán loạn khi mà trên bờ biển tiếng hô kêu đầu hàng kèm theo súng nổ. Cảnh hỗn loạn bắt đầu theo những ánh đèn pin...đoàn người đi trước lũ lượt đầu hàng. Linh tính cho biết chỉ một con đường lui...tôi cắm đầu cắm cổ chạy thục mạng.

              - Đêm đã về khuya, gió biển vẫn hú trên hàng phi lao, sương đêm thấm lạnh... Biển sóng vẫn vỗ êm đềm. Một làn gió nhẹ như có hương hoa. Ngửa mặt, trời đêm ánh sao lung linh huyền hoặc. Cơ hội thoát thân bằng đường biển đã không thể!  Đoàn người đang bị bao vây chờ ngày nạp mạng... Suy cho cùng... giải pháp đi trở lại con đường cũ, tìm nhà dân tá túc rồi tính sau... Quả là thiết thực... Vả lại cái đói và khát đang hoành hành cơ thể. Đứng lên bước đi với đôi chân nặng trĩu... dù rằng mọi đồ đoàn tôi đã từ từ loại bỏ... chì còn tay không và tâm hồn âu lo.

          - Xuyên bóng đêm, chân bước mà lòng bất định, cứ nhắm hướng sau lưng bỏ biển. Đã có tiếng chó sủa rân ran. Ngôi nhà đầu tiên lờ mờ trong đêm... ánh đèn leo lét khi tỏ lúc mờ... Bụng đói cơm, tay chân đã có dấu hiệu bủn rủn... Tôi cố gắng lần tới và rồi nằm phịch trên hè nhà ai. Cùng lúc hai con chó nhà bu vào sủa oẳng lên. Mặc, tôi cứ nằm im và nghe có tiếng mở cửa.

            - Chù nhà là hai ông bà khoảng trung niên sống với hai cô con gái cũng luống tuổi. Sau những giây phút ban đầu ngượng ngập, e dè. Bà chủ nhà đã cho cơm ăn nước uống. Tôi đã qua được khó khăn chỉ còn mệt và buồn ngủ lạ kỳ!  Trời đã sáng rõ, cảnh yên bình tràn ngập quanh đây đem lại cho tôi cảm giác quên hết... những gì mới sảy ra. Và giờ đây tôi mới có dịp để ý và nhận xét về những người mình mới quen. Trong sự trao đổi hỏi han lúc ban đầu và thừa nhận tình cảnh... Tôi chỉ xin thêm một bộ quần áo để có thể lân la, trà trộn vào người dân với hy vọng tìm ra đường thoát.  Bộ đồ lính đã được  mang chôn dưới đất sau nhà... tủi nhục trước tình  cảnh bi thương, tàn nhẫn của chính mình... Ngậm ngùi trở về với thực tại, lòng tôi như ai cắt, tiếc nuối những ngày đã qua và nhủ thầm đây có phải là dấu chấm hết của đời binh nghiệp! Hai con chó cứ mãi quanh quẩn hít hà chỗ đất chôn bộ quần áo lính, đuổi mãi nhưng lại đến.

              - Yên tâm với bộ quần áo mới, giờ đây có trên vai cái cuốc nữa thì có thể nhập vai. Xin phép gia đình chủ nhà mượn cái võng để ngủ. Một giấc ngủ cần thiết trong lúc này vì đã hai đêm thức trắng. Vừa nằm xuống võng, tôi chột dạ, cảm thấy nhột nhạt trong người, linh tính báo vẻ bấn loạn... khi nghĩ đến ánh mắt lạ lùng đến khác thường của ông chủ nhà ít nói... hay nhìn tôi rồi lại quay đi. Bằng con đường nào đó trong tâm cảm... Tôi đã nhận ra điều bất tường ấy và bất an trước giấc ngủ.

              - Giật mình thức giấc, có ai đó lay gọi và tiếng chó sủa gấp gáp ngoài sân... Mở mắt tôi đã thấy ngay Tào Tháo... hai bộ đội Bắc việt và một du kích. Thầm nghĩ thế là xong. Cuộc đời binh nghiệp đã có lối rẽ khác. Lúng túng trong bộ dạng cố trấn an để lấy lại bình thản rồi bị đẩy đi trong sự áp tải của địch mà chẳng kịp nói lời cảm ơn với gia đình chủ nhà... chỉ còn thể hiện bằng đôi mắt... Tận đáy lòng, với cái nhìn đầy tha thiết, trìu mến biết ơn... Tôi gữi lại gia đình này sự xúc động trong tôi bằng một tình thân thương chân thật... Khi ánh mắt tôi chạm đến ông chủ nhà... không hiều sao ông vội quay đi?!

              - Căn nhà tôn thấp lè tè nằm trên đồi cát làng Sơn hải... không một bóng cây, nắng Hè dội xuống biển cát trắng rực nóng. Trong điều kiện như thế... những tù binh chúng tôi chen chúc, mồ hôi nhễ nhại. Ngoài kia người ta đang gỡ bỏ và vất đi cái bảng văn phòng ấp Sơn hải. Một sự trùng hợp hay ngẫu nhiên hoặc định số. Toán Thám sát Hải-sơn được thành lập từ bãi biển Non-nước Đà nẵng... cùng với chiến trường trải qua nhiều trận địa trong suốt thời gian gần năm năm. Nay dấu chấm hết được an bài cũng bởi bãi biển nhưng mang danh Sơn-hải... sự đảo ngược của từ ngữ gần như là điềm báo hiệu một định mệnh tất nhiên mà tôi tin là có thể. Lòng tự an ủi đã là Mệnh thì khó tránh.

               -Chiều đến một chiếc xe tải chở hàng hóa xuất hiện và chúng tôi được dồn lên... Hẳn rằng đây là chuyến thứ bao nhiêu ?! Vì trong số hiện nay tôi chẳng thấy Hưng và Ấn... Nửa tiếng xe chạy... đã đến nơi phải đến... Một đoàn chừng mười bộ đội mà cái lạ là quần áo mới tinh...đứng đợi sẵn sau xe. Cửa sau xe được mở ra. Đứng dưới tên bộ đội có vẻ xếp tay cầm cuốn sổ đọc to: Chuẩn tướng Nhật... sau đó một tràng những sĩ quan cấp Tá. Trên xe im phăng phắc tôi nhủ thầm... vậy là Bộ tư lệnh mặt trận đã bị bắt. Vì không thấy đọc tên Tướng Nghi và Tướng Sang...còn Tướng Nhật...ô, hô! Ông ta đã ra đi từ trong đêm, lúc bắt đầu phi trường bị tấn công (điều này người phi công của Tướng Nghi cho tôi biết...) vì dưới quyền còn hai Trung-đoàn tạm đóng quân tại Bình-tuy... ông ta bỏ lại Phan Rang một Trung-đoàn bộ binh và vị Đại-tá chỉ huy. Khi không thấy ai trong danh sách. Tên du kích người thiểu số vẫy tay ra hiệu cho xuống xe. Bước xuống sân nhìn quanh, chao ôi lính là lính mà chả mấy bước chúng tôi hòa đồng cùng nhau.

           -Hẳn nhiên là Cộng quân đã thả hết tù nhân trong trại để lấy chỗ giam giữ chúng tôi... Những tù binh chiến tranh. Gặp lại nhau, mừng mừng tủi tủi tôi ôm lấy Ấn, Hưng, Long râu, Phúc mát, Lê Đí... mà lòng quên hết phiền muội, lâng lâng sương sướng vì đã có người chia sẻ đồng cảnh nhất là cùng đơn vị. Niềm vui chẳng được bao lâu... Xếp hàng lãnh nắm cơm và gói muối sả mà trở về hiện thực bi đát làm tù binh.

            -Ngày đầu trong trại, chứng kiến những chuyến xe cập Trại mang thêm những tù binh mới. Đồng đội trong đơn vị lần lượt xuất hiện với đủ mọi trang phục kể cả ông Thiếu tá chỉ huy trưởng Đoàn 1... với bộ quấn áo dân sự mang danh Thày giáo Tiểu học chạy về gia đình ở Phan thiết... ông sẵn sàng cho thuộc cấp biết như vậy vì sợ tố cáo và bể địa... Đêm nay trong trại, tưởng sẽ ngủ một giấc ngon lành... an ủi... mọi sự đã an bài... lo chi cho thêm sầu thêm khổ! Cười trong bụng và dỗ giấc ngủ. Quanh đây những tiếng mộng mị có cả la hét chợt nổi dưới ánh đèn vàng ệch trên những khuôn mặt ngủ miệng há hốc có cả dãi chảy... thân co quắp. Ôi! Thân phận và con người trên giòng sông cuộc đời.

                - Tiếng ồn ào ngoài bể nước, tôi chạy ra xem. Một người cũng đã đứng tuổi mang phù hiệu Nhảy dù đang nắm tay tên Việt cộng can ngăn... "Tôi là sĩ quan cao cấp nhất của Nhảy dù ở đây...tôi xin chịu mọi trách nhiệm... xin đừng đánh lính của tôi..."  Phía đối diện là một anh lính Nhảy dù, có lẽ đã bị tên Việt cộng đánh và đang sỉ vả buông lời: Nhảy dù là đồ này... đồ kia... chỉ vì danh nhau chỗ rửa mặt. Tên Việt cộng có vẻ thù hận với lính Nhảy dù... hắn vẫn phùng mang trợn mắt... tay lăm lăm cây súng. Dọ hỏi người lính Dù kế bên... được biết đó là Đại tá Lương ( Nguyễn thu Lương) Lữ đoàn trưởng Dù... người trong lúc này đả có được dũng khí... tôi khâm phục và bái phục... trong dạ hả hê.              

                 - Ngồi xếp giữa sân, trong cái nắng chan chan nghe giáo huấn và điều lệ... Phía sân đầu trại, tiếp tục những chuyến xe chở tù binh mới đến. Hai chiếc xe Lam chở cơm nắm đến phát ăn buổi trưa... Một nắm cơm cộng gói muối tiêu cho mỗi người. Người ta khuyến khích ai tố cáo một vị sĩ quan sẽ được ưu tiên xét cho về nguyên quán trước. Hưng, Đí, Ấn gặp tôi mặt buốn so thông tin đêm nay chuyển trại vì là sĩ quan... Hải có về sớm báo cho gia đình yên tâm... bùi ngùi xúc động tôi nhận lời cùng cái nắm chặt tay nhau. Biết sao được ngày mai!

                 - Từ lúc sáng sớm, cán bộ trại đã sắp xếp lại chỗ ở của tù binh... Dãy nhà giam sĩ quan trống lốc. Họ đã được chuyển đi trong đêm... Tin mới nhất...các tù binh thuộc vùng đã giải phóng... ưu tiên người Phan Rang sẽ được thả về nay mai... Chính sách về địa phương quản lý đang được áp dụng... bởi cơm gạo đâu mà nuôi.  Phần nào yên tâm, tôi không còn lo lắng, bi thương như lúc đầu. Những người trong đơn vị gặp nhau... tình cảm vẫn như xưa. Tại cú sốc vửa qua quá nặng liên hệ tới cả cuộc đời... nên dù muốn hay không thái độ thất thần, mất tự chủ đã tạo nên nhiều hiểu lầm đáng tiếc. Trí óc thì có người ví như thép, đồng, chì, nhôm. Thế rồi ảnh hưởng tâm lý dần nguôi ngoai để chỉ còn chú mục vào buồi sáng... sáng đến ai được gọi tên xuất Trại. Trong đơn vị tôi người hân hạnh ra về đầu tiên... ông Thiếu tá Huấn, Chỉ huy trưởng Đoàn 1. Điều này còn có nghĩa chứng tỏ trong chúng tôi chả ai làm cái chuyện mất dậy là đi tố cáo...

                 - Ngày theo ngày... Sáng 01 tháng 05... ngày Quốc tế Lao động. Từ tờ mờ sáng, loa phóng thanh inh ỏi tiếp vận đài Sài gòn.... Hôm 30 tháng tư... Sài gòn đã được giải phóng... chấm dứt chế độ Cộng hòa!  Tù binh chúng tôi chỉ còn chờ... một nếp sống mới... thích thú nhất là họ công bố... Nhân ngày lễ Lao động anh em sẽ hưởng được phần ăn tươi... ai cũng háo hức vì cả nửa tháng nay chì ăn có muối tiêu, ớt, xả, đậu phộng.v.v.  Người lính ở cạnh tôi thuộc Sư đoàn 2 bộ binh đã được kêu lên văn phòng Trại... Gần giữa trưa, với vẻ thiểu não... ông ta về thu xếp đồ đạc cùng nói rõ cho tôi biết... ai  đó đã tố cáo ông và thú thật ông là Trung tá Thu... Trưởng Thanh tra Sư đoàn 2 bộ binh... trước lúc ra đi ông cho tôi địa chỉ nhà tại Đà nẵng, quê hương ông.  Một thời gian ngắn sống bên nhau... trước lúc ra đi mà tình cảm dạt dào... thêm lời cám ơn tôi về những lần tôi chế biến cháo nóng cho ông ăn cùng những điếu thuốc lá hút chung... mà tôi có được nhờ xin sỏ!

               -Ngày 12 tháng năm 1975... Cứ như  thường lệ vào mỗi buổi sáng... danh sách thả tù binh được đọc tên. Bạn bè cùng đơn vị cũng được về khá nhiều. Hôm nay tôi có tên. Mừng phấn khởi nhất là có tên Thượng sĩ Đệ... Y tá trưởng Đoàn 1 cũng được thả cùng. Chia tay với vài người còn ở lại. Tôi cùng anh Đệ đến nơi tập trung làm thủ tục... Cầm tờ giấy chứng nhận, lãnh ba ký gạo và ít tiền. Lâu quá nay quên là bao nhiêu... nhưng đại khái nhớ rất rõ giá trị bằng hai chai bia và hai điếu thuốc Capstan lẻ. Hai thằng dông bộ hỏi đường ra tỉnh đón xe quá giang về Sài gòn.

               - Lần đầu tiên tiếp giáp với tự do... cái dị ứng về mầu sắc làm tôi rất khó chịu không một cảm tình gì với mầu đỏ rồi mầu xanh bợt bạt đáng ghét, trên những lá cờ treo tưng bừng la liệt mọi nơi. Ra thẳng bến xe đợi xe từ Nha trang vào, đi nhờ xe của thằng bạn... Tôi nói tên cậu chủ của hãng xe Phi long... hai đứa chễm chệ ở băng sau.
CCN Nguyễn Văn Hải