Một Tổng Thống Mỹ cứ 4 năm bầu một lần, giữa nhiệm kỳ của ông sẽ có cuộc bầu “giữa nhiệm kỳ”.

Bầu cử giữa nhiệm kỳ Mỹ, Midterm election là cuộc Tổng bầu cử, General elections, bốn năm một lần nằm vào giữa nhiệm kỳ của Tổng Thống gồm bầu Quốc Hội, Thống Đốc Tiểu Bang, Quốc Hội Tiểu Bang, bầu cấp Tỉnh, Thị trưởng, bầu chánh án…

Chúng ta đề cập tới bầu Quốc Hội ở đây vì nó quan trọng nhất. Trong đó 435 ghế Hạ Viện và một phần ba (1/3) ghế Thượng Viện (khoảng 33, hay 34 ghế) sẽ được bầu lại, Midterm được tổ chức vào thượng tuần tháng 11, nó quan trọng vì ấn định lại tổ chức toàn diện.

Như thế cứ hai năm Quốc Hội Mỹ sẽ được bầu lại một lần theo số ghế như trên. Thí dụ năm 2008 bầu cử Tổng Thống (Obama) và bầu lại Quốc Hội, hai năm sau Midterm 2010 bầu lại Quốc Hội và 2012 bầu lại Tổng Thống và bầu lại Quộc Hội… và cứ như thế mãi.

Trong phần nói về bầu cử giữa nhiệm kỳ trên Wikipedia,

(United States midterm election – Wikipedia) họ đưa ra một danh sách các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ từ 1910 cho tới năm 2014 và kết luận trong những cuộc bầu cử Midterm từ Thế chiến thứ Hai đến nay, đảng của Tổng Thống mất trung bình 30 ghế Hạ Viện và Thượng Viện chỉ có 5  trường hợp đảng của Ông chiếm thêm ghế tại một Viện và hai trường hợp chiếm cả hai Viện.

Tuy nhiên chúng ta phải lưu ý trong suốt khoảng thời gian có chiến tranh VN, từ TT Kennedy 1960 tới TT Ford 1977, Dân Chủ luôn nắm ưu thế Lập Pháp. Tính từ TT Eisenhower đến TT Bush cha (1953-1993) tổng cộng tám đời Tổng Thống, đảng Dân Chủ hầu như kiểm soát điện Capitole, dù bầu Tổng Thống thua, thắng họ cũng giữ chặt Lưỡng Viện Quốc Hội. Vì phạm vi giới hạn của bài viết tôi chỉ đề cập tới các cuộc bầu cử giữa kỳ sau Thế Chiến từ TT Eisenhower (Cộng Hỏa) năm 1953, tới nay được 65 năm, vã lại những cuộc bầu Midterm trước Thế Chiến nay đã xa xôi quá. Điểm qua các cuộc bầu Giữa nhiệm kỳ từ 1953 tới 1993, chúng ta thấy Dân Chủ làm chủ hầu hết tòa nhà Lập Pháp, dù Cộng Hòa có lấy thêm ghế.

Người dân thường bầu theo quyền lợi của họ, thí dụ năm 2008, 2009 họ quá chán Cộng Hòa vì Tổng Thống Bush con đã sa lầy tại Iraq lại gây khủng hoảng kinh tế tại Mỹ, người ta xếp ông trong số những Tổng Thống tồi tệ nhất nước Mỹ. Cử tri Mỹ dồn phiếu cho Dân Chủ nên Barack Obama thắng lớn trong kỳ bầu cử Tổng Thống năm 2008 với tỷ lệ phiếu Cử tri đoàn 365/173, hơn đối thủ John McCain 10 triệu phiếu phổ thông. Mặc dù tuy không được coi là landslide nhưng Obama cũng thắng quá lớn.

Người ta tưởng Cộng Hòa phen này chết dí không ngóc đầu lên được, cuộc bầu cử Tổng Thống năm 2008 cho thấy Cộng Hòa đã tan như xác pháo trước sự phẫn nộ của người dân.

Nhưng TT Obama ngày càng lúng túng trong vấn đề kinh tế, tỷ lệ thất nghiệp tăng dần, lên quá cao sau hai năm nó từ 7 chấm do Bush con để lại nay 2010 lên 10 chấm! Người dân thất vọng lại dồn phiếu cho Cộng Hòa khiến Cộng Hòa lấy được 63 ghế Hạ Viện, cao nhất từ xưa đến nay (kể cả hai đảng) và 6 ghế Thượng Viện.

Tại những cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ kể trên (1954 – 1990), nghĩa là trong thời kỳ có chiến tranh VN đảng Dân Chủ đều làm chủ Điện Capitole chỉ trừ năm 1982 (TT Reagan) Cộng Hòa giữ ưu thế Thượng Viện (54/46). Như vậy dù Cộng Hòa có thắng cử Midterm, lấy thêm ít nhiều ghế nhưng họ vẫn không kiểm soát được tòa nhà Lập Pháp. Tại cuộc bầu cử Midterm 1966 (TT Johnson DC) mặc dù Cộng Hòa lấy được 47 ghế Hạ Viện (bốn mươi bẩy) nhưng Dân Chủ vẫn còn 248 ghế, vẫn thừa sức đè bẹp Cộng Hòa (187) vì họ vẫn hơn Cộng Hòa tới 61 ghế. Tại Thượng Viện 1966 Dân Chủ mất 3 ghế nhưng vẫn còn 64 ghế, Cộng Hòa  chỉ có 36 ghế.

Ta cũng cần lưu ý, hai vị Tổng Thống Cộng Hòa Nixon và Reagan đã đại thắng cử năm 1972 và 1984 với số phiếu cao nhất từ xưa tới nay: Nixon với 96% phiếu Cử tri đoàn (520/17), hơn đối thủ 18 triệu phiếu phổ thông, Reagan với 97% phiếu CTĐ (525/13), hơn đối thủ 17 triệu phiếu phổ thông. Tuy nhiên Dân Chủ đều đã nắm ưu thế Quốc Hội dưới các nhiệm kỳ của hai vị này. Chúng ta cần biết mặc dù TT Nixon đắc cử với số phiếu cao nhất từ xưa đến nay nhưng ông vẫn bị Đảng đối lập lật đổ qua vụ Watergate.

Thời TT Obama cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2010 là sự thiệt hại nặng nhất tại Hạ Viện (63) của đảng cầm quyền (DC) tính từ năm 1938.

(….in a midterm election, the 2010 election resulted in the highest loss of a party in a House midterm election since 1938).

Người ta cũng cho đây là sự thay đổi Hạ Viện lớn nhất từ 1948 (63 ghế), nó cũng là thắng lớn nhất của Cộng Hòa tại Hạ Viện từ 1938.

(…and the largest House swing since 1948. This also happened to be the Republican largest gain in House seats since 1938)

Trong cuộc bầu Midterm 2014 (TT Obama), Dân Chủ cũng thua rất nặng tại cả Lưỡng Viện, lần này mất luôn Thượng Viện, Hạ Viện vào tay Cộng Hòa, tại Thượng Viện DC mất tới 9 ghế.

Ông Donald Trump rất may mắn, làm Tổng Thống (2017) vào giữa cuộc Cách Mạng Cộng Hòa, gió đã đổi chiều từ 22 năm trước, đảng Dân Chủ không còn chọc trời khuấy nước tại điện Capitole như xưa, Cộng Hòa đã giành được chủ quyền Lập Pháp.

Nay cuộc bầu cử tại Mỹ lại qua một ngã khác, Đảng nghĩ rằng họ được các nhà tỷ phú đứng đầu Thế giới như Bill Gate, Facebook, Amazone.. bảo trợ có thể làm mưa làm gió một giai đoạn nhưng đó là một sự nhầm lẫn tận gốc rễ. Người dân sẽ không để cho họ làm như vậy, họ nhân danh cứu nước Mỹ (Save America) và sẽ đập tan những âm mưu đen tối.

Ngày 1/9/2022 Biden tuyên bố kết án đảng Cộng Hòa MAGA    (Make America Great Again) và kết án Donald Trump trong bài diễn văn vào tối thứ năm (01/09) tại Pennsylvania. Tổng thống Joe Biden đã kêu gọi cử tri “thực hiện nghĩa vụ của chúng ta vào năm 2022” và “bỏ phiếu, bỏ phiếu, bỏ phiếu” để “bảo vệ” nền dân chủ trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào thượng tuần tháng 11/2022. Vấn đề là bỏ phiếu cho ai? cho Dân Chủ hay Cộng Hòa?

Hai ngày sau bài “đít cua” của ông Biden, một đám đông  những người ủng hộ Donald Trump cũng tại tiểu bang Pennsylvania mong mỏi sẽ hy vọng gặp lại ông ở Tòa Bạch Ốc năm 2024, người ta gọi đây là một cuộc tập họp để cứu nước Mỹ (Save America Rally).

Kết Luận

Trước thực tế phũ phàng Biden tuần trước kêu gọi người dân nhận định nền kinh tế đang suy thoái hiện nay, lạm phát tăng nhất từ xưa đến nay. Ông cũng không muốn người dân thông cảm nhưng dù gì đã muộn rồi, cử tri chỉ muốn bỏ phiếu cho ai, cho Đảng nào để giúp họ thoát khỏi bế tắc này, y hệt như năm 2008 người dân bầu cho Dân Chủ vì Cộng Hòa quá tệ.

Nay giữa tháng 10, Đảng Dân Chủ đem Donald Trump ra luận tội và nói kết luận chỉ một mình ông gây ra ngày 6 tháng 1, họ e dè người dân bênh vực cho Trump. Ông Chủ Tịch Ủy Ban Điều Tra (Chairman of Investigation), một ông Dân Biểu Da đen bị Covid-19, Bà Phó Chủ Tịch Liz Cheney lên thay. Bà này lại cái, đực không ra đực, cái không ra cái, mặt mũi nhợt nhạt trông rất nản, con của cựu Phó Tổng Thống Dick Cheney, cùng với TT Bush con chống Trump đến cùng. Liz Cheney tuyên bố sẽ ra tranh cử TT năm 2024 cùng với Donald Trump nhưng thăm dò cho thấy bà chỉ được 12% số phiếu !!

Đã từ lâu, trên trang Yahoo Dân Chủ cho đăng những bài đả phá Cộng Hòa, đả phá Donald Trump rất bẩn thỉu nhưng chẳng ăn thua gì, người dân chỉ chú ý vấn đề thực tế. Trước tình hình nền Kinh tế đi tới Bankruptcy, Phá sản như hiện nay họ chỉ lo nước Mỹ không biết sẽ đi về cái Thế giới nào. Dow Jones nay chỉ được 29 ngàn, 30 ngàn, thời chính phủ cũ Donald Trump cao điểm là 36 ngàn. Nay săng lên giá rất nhiều, tại TX trong vài tuần lên từ 3 đồng tới 3 đồng rưỡi. TT Biden lấy dầu thô trong kho dự trữ ra bán, có đầu ra nhưng không có đầu zô, việc này nguy hiểm vì nếu có chiến tranh sẽ không biết lấy đâu ra xài.

Cho dù Dân Chủ bầy đủ trò, đủ chuyện cũng chỉ tốn công của vô ích, vì người dân nay đã quá chán Dân Chủ y như năm 2007, 2008 họ quá chán Cộng Hòa. Kinh tế vẫn là quan trọng vào hàng đầu, Dân Chủ quảng cáo chuyện phá thai ầm ĩ nhưng số cử tri so với Bầu Cử Giữa Kỳ rất ít. Dân Chủ đã nghĩ đến việc cho bầu bằng thư như năm 2020, họ nghĩ đến những trò ma mãnh để hy vọng thắng cả hai cuộc Bầu cử nhưng chưa dám thực hiện vì lần này người dân không để yên cho họ tiếp tục đưa tới cảnh thóc cao gạo kém, họ sẽ nổi dậy không chịu ngồi yên như lần trước. Tháng 11/2020 trước tình hình Đại Dịch dữ dội, người dân chịu để yên cho họ dở trò ma quỉ, nhưng nay thì khác.

TT Biden tuần rồi đã lên tiếng đối với đất nước về kinh tế, ông nói nay kinh tế đang suy thoái, lạm phát tăng cao nhất từ xưa đến nay, ông thừa nhận những cái mà báo chí, đối lập chỉ trích. Một ông cầm đầu đất nước mà nhìn nhận nền Kinh tế suy thoái trì trệ phải nói là có một không hai. Theo một thống kê thì từ ngày TT Biden nhậm chức đến nay đã có 5 triệu di dân lậu, tội phạm trốn vào Mỹ.

Một chính phủ dửng dưng trước những suy tàn của mọi phương diện mà trên Yahoo vẫn ca ngợi, thổi ống đu đủ thì không còn gì để nói. Nay Đảng của ông lâm vào tình trạng khó xử, Tổng Thống và Phó TT theo thăm dò tồi tệ nhất từ xưa đến nay, thay thì đễ nhưng biết lấy ai để trám vào chỗ trống ấy, hồi 2020 người ta đã cho là Dân Chủ hết người.

Trọng Đạt